चीनको शिनजियाङ उइघुर स्वायत्त क्षेत्रका कम्युनिष्ट पार्टी सचिव म Xingrui को नेतृत्वमा उइघुर मुस्लिममाथिको दमन थप कडा भएको छ, जसले विश्वव्यापी निन्दा र चिन्ता उत्पन्न गरेको छ। प्राविधिक पृष्ठभूमि भएका Xingrui को नेतृत्वले संयमित दृष्टिकोण ल्याउन सक्छ भन्ने अपेक्षा गरिएको भए पनि, उनको कार्यकालमा उइघुरहरूको व्यापक गिरफ्तारी, जबरजस्ती श्रम, र सांस्कृतिक पहिचानको व्यवस्थागत विनाशका घटनाहरू बढेका छन्।

रिपोर्टहरूका अनुसार, १० लाखभन्दा बढी उइघुरहरू “पुनःशिक्षा” शिविरहरूमा थुनिएका छन्, जसलाई प्रारम्भमा अस्थायी कदमका रूपमा व्याख्या गरिएको थियो। यद्यपि, यी शिविरहरू अब सांस्कृतिक दमनका उपकरणका रूपमा चिनिन्छन्। साथै, बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभजस्ता चीनका महत्वाकांक्षी परियोजनाहरूसँग सम्बन्धित जबरजस्ती श्रम कार्यक्रमहरू विस्तार भएको छ, जसले विश्वव्यापी आपूर्ति श्रृंखलामा नैतिक चिन्ता थपेको छ।

म Xingrui को नेतृत्वमा दमन भौगोलिक रूपमा पनि विस्तार भएको छ। चीनका अन्य भागहरूमा रहेका उइघुरहरूलाई लक्षित गरिँदैछ। बेइजिङ र सांघाईजस्ता शहरहरूबाट पक्राउ गरी शिनजियाङमा फर्काइएका धेरै व्यक्तिहरूको अवस्था अनिश्चित छ। नर्वेमा रहेका कार्यकर्ता अब्दुवेली अयुपका अनुसार, यी व्यक्तिहरू आफ्नो परिवार र समुदायसँग सम्बन्धविच्छेदमा परेको अवस्थामा छन्। यसका साथै, चीनको दमन विश्वव्यापी रूपमा फैलिँदै छ। देश बाहिर शरण लिएका उइघुरहरूले निगरानी, धम्की, र परिवारमाथि दवाव खेप्नु परिरहेको छ।

प्रभावशाली उइघुरहरूलाई लक्षित गर्ने कार्य पनि बढेको छ। प्रतिष्ठित व्यवसायी रहमुतुल्ला सेमेतलाई आतंकवादी गतिविधिमा सहयोग गरेको झुटा आरोपमा १९ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको छ। उनको ४० करोड अमेरिकी डलरभन्दा बढीको सम्पत्ति जफत गरी सरकारद्वारा लिलाम गरिएको छ। यस्ता घटनाहरूले उइघुरहरूको आर्थिक शक्ति र प्रभाव समाप्त पार्ने चीनको रणनीतिको संकेत गर्छन्।

अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार संस्थाहरू र पश्चिमी देशहरूले चीनका यी कार्यलाई ‘नरसंहार’ र ‘मानवताको विरुद्ध अपराध’ को रूपमा परिभाषित गरेका छन्। तर, बेइजिङले आफ्ना नीतिलाई ‘आतंकवादको विरोध’ को रूपमा व्याख्या गर्दै आएको छ। यद्यपि, सांस्कृतिक दमन, जबरजस्ती श्रम, र मनोमानी गिरफ्तारीहरूको प्रमाणले यो दाबीलाई खण्डन गरेको छ।

अभियन्ता र शरणमा रहेका उइघुरहरूले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई ठोस कदम चाल्न आग्रह गरिरहेका छन्। यसमा म Xingrui जस्ता अधिकारीहरूविरुद्ध प्रतिबन्ध लगाउने, जबरजस्ती श्रमलाई रोक्न आपूर्ति श्रृंखला अनुगमन गर्ने, र उइघुर शरणार्थीहरूको सुरक्षामा ध्यान दिने समावेश छ। उइघुर शरणार्थी मदिना मेहेमेटले भनेकी छिन्, “उनीहरूले कुनै अपराध गरेका छैनन्। मेरी बहिनीका छोराछोरीले आफ्नी आमासँग हुर्कने अधिकार पाउनुपर्छ।”

चीनको यस विश्वव्यापी पहुँचका बीच, न्यायको लागि आवाज बलियो हुँदै गएको छ। उइघुर समुदायका लागि न्याय सुनिश्चित गर्न अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले समयमै प्रभावकारी कदम नचाल्ने हो भने यो दमन थप गहिरिन सक्ने चेतावनी विज्ञहरूले दिएका छन्।