प्रचण्डले भारतबाट ल्याएका मुर्रा भैँसीले चीनमा मासु निर्यात बढाए? ओलीको क्रान्तिकारी सम्झौता!
केपी शर्मा ओलीको मासु कूटनीति: भैँसीको मासुमा गढेर हराएको कूटनीतिक नक्सा
नेपालको कूटनीतिक इतिहासमा "मासु" पहिलो पटक यति चर्चाको विषय बनेको छ। केपी शर्मा ओलीको हालैको चीन भ्रमणका क्रममा भैँसीको मासु निर्यातसम्बन्धी सम्झौता भएपछि, यो विषयले नेपाली राजनीति र जनस्तरमा अनेकौं व्यंग्य र चर्चा उब्जाएको छ।
नेपालको मासु उत्पादनमा आत्मनिर्भरता: यथार्थ कि भ्रम?
यो सम्झौताले नेपाल भैँसीको मासु उत्पादनमा आत्मनिर्भर भएको संकेत गर्न खोजे पनि, तथ्यांकहरूले स्पष्ट जवाफ दिएको छैन। केही वर्षअघि प्रचण्डको नेतृत्वमा भारतबाट मुर्रा प्रजातिको भैँसी ल्याउने योजना गरिएको थियो, जसले दूध उत्पादन बढाउने लक्ष्य राखेको थियो। तर, अहिलेको अवस्थामा दूध उत्पादनभन्दा मासु निर्यातको कुरा उठाउनुले कृषि रणनीतिमा दुविधा प्रकट गर्छ।
नेपालको मासु उत्पादनमा आत्मनिर्भरता सुनिश्चित भएको प्रमाणित तथ्यांक उपलब्ध छैन। अझ, यदि नेपाल आत्मनिर्भर भएको हो भने, के यसले आर्थिक घाटा पूर्ति गर्ने र व्यापार असन्तुलनलाई सम्बोधन गर्न सक्नेछ?
नेपाल-चीन व्यापार घाटा: मासु निर्यातले समाधान गर्ला?
चीनसँग नेपालको व्यापार घाटा विशाल छ। चीनबाट आयात गरिने वस्तुको तुलनामा, नेपालले निर्यात गर्ने सामग्री अत्यन्त न्यून छन्। यस्तो अवस्थामा, भैँसीको मासु निर्यातले कूटनीतिक लाभभन्दा पनि प्रतीकात्मक प्रयासको झलक दिन्छ।
ओलीको भ्रमणमा यस्ता ठूला आर्थिक र रणनीतिक मुद्दाहरूभन्दा मासु निर्यातजस्तो विवादास्पद सम्झौता प्राथमिकतामा पर्नु कूटनीतिक अक्षमता हो कि रणनीतिक त्रुटि?
ओलीको कूटनीति: विवादास्पद सम्झौता र ठूला मुद्दाहरूको उपेक्षा
नेपाल-चीन सीमाक्षेत्रको विवाद, ठूला परियोजनाहरूमा देखिएको ढिलाइ, र बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) का अधुरा योजनाहरूजस्ता गम्भीर मुद्दाहरूमा ओलीको भ्रमण मौन देखियो। कूटनीतिक सम्बन्धलाई सुदृढ गर्ने अवसर उपयोग गर्ने सट्टा, मासु निर्यातजस्तो विवादास्पद सम्झौतामा जोड दिनु ओलीको भ्रमणको ठूलो विफलता हो।
भैँसी कूटनीति: व्यंग्य र यथार्थको घर्षण
"भैँसीको दूध बढाउने प्रधानमन्त्री" को आलोचना खेपेका प्रचण्ड र "मासु निर्यात गर्ने प्रधानमन्त्री" को छवि बनाएका ओलीले नेपाली राजनीतिमा एक प्रकारको व्यंग्यात्मक धारणा निर्माण गरेका छन्।
भविष्यका लागि चुनौती र प्रश्नहरू
नेपालले अबको कृषि नीति र कूटनीतिक रणनीतिमा के प्राथमिकता दिनुपर्नेछ?
- आत्मनिर्भरता: मासु उत्पादन र निर्यातमा नेपाल वास्तवमै आत्मनिर्भर छ भन्ने प्रमाण सार्वजनिक गर्नुपर्ने आवश्यकता छ।
- व्यापार असन्तुलन: चीनजस्ता विशाल बजारसँग व्यापार घाटा कम गर्ने दीर्घकालीन योजनाको आवश्यकता छ।
- कूटनीतिक प्राथमिकता: मासु निर्यातजस्ता साना विषयमा केन्द्रित हुने कि ठूला आर्थिक र रणनीतिक समस्याहरूको समाधानमा?
निष्कर्ष
ओलीको भ्रमणले "मासु कूटनीति" जस्तो नयाँ आयामलाई जनस्तरमा व्यंग्य र आलोचनाको विषय बनाएको छ। भैँसीको मासु निर्यातजस्तो प्रतीकात्मक सम्झौता नेपाललाई कूटनीतिक दृष्टिकोणले कत्तिको लाभदायक होला? कि यो सम्झौता केवल राजनीतिमा चर्चाको विषय मात्र बनिरहनेछ?
नेपालको भविष्यका लागि, कूटनीति "मासु" भन्दा पर जान जरुरी छ। यो प्रश्न नेपाली जनताको अपेक्षाभन्दा परको हो। के नेपालले सस्तो व्यंग्यात्मक कूटनीति त्यागेर दीर्घकालीन आर्थिक र रणनीतिक लाभमा ध्यान दिन सक्छ?
