राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) ले अघि सारेको संवैधानिक राजतन्त्र र हिन्दू राष्ट्रको माग राख्दै सशक्त रूपमा सडकमा उत्रिएको आन्दोलनलाई केवल राजसंस्थाको समर्थनको लहर ठान्नु गम्भीर भ्रम हो। यो आन्दोलनको वास्तविक जड सरकारको अकर्मण्यता, भ्रष्टाचार, जनजीवनप्रतिको उपेक्षा र शासन प्रणालीप्रतिको गहिरो असन्तुष्टि हो, जसले जनताको धैर्य च्यातिएको छ।

राप्रपाले चैत १५ गते काठमाडौंमा विशाल जनप्रदर्शन गर्दै सुरु गरेको आन्दोलन चैत २६ को वागमती प्रदेशस्तरीय सभापछि झन् तीव्र भएको छ। बैशाख ७ देखि राजधानी केन्द्रित विरोध कार्यक्रममार्फत यो असन्तुष्टि राजधानीका सडकहरूमा पसिनाको भेलसहित पोखिएको छ। तर, आन्दोलनको तातो केवल राजसंस्थाको पुनर्स्थापनाको लागि होइन – यो सरकारको चरम विफलताको प्रत्यक्ष प्रतिक्रिया हो। जनताको जीवनस्तर सुधार गर्न असफल, बेरोजगारी र महँगी नियन्त्रण गर्न असमर्थ, र भ्रष्टाचारमा चुलिएको सरकारले जनतामा वितृष्णा मात्र फैलाएको छ।

राज्यको न्यूनतम जिम्मेवारी पुरा गर्न नसक्ने सरकारको अकर्मण्यताले गर्दा आज जनताले विकल्प खोज्न थालेका छन्। विश्लेषक डा. सुरेन्द्र पौडेलको टिप्पणी यसैको पुष्टि गर्छ: “राजतन्त्रको नाराभन्दा अगाडि जनता सरकारको विफलताबाट आजित भएका हुन्। गणतन्त्रको नाममा भ्रष्टाचारको राज चलिरहेको छ। राप्रपाले यही रिक्ततालाई राजनीतिक रणनीतिका रूपमा उपयोग गरिरहेको छ।”

बल्खुमा आज भएको ऐतिहासिक प्रदर्शनले राजधानीको जनजीवन अस्तव्यस्त बनायो। उपत्यका बाहिरका जिल्लाबाट आएका हजारौं सहभागीहरूको उपस्थितिले जनविद्रोहको आकार र प्रकृति स्पष्ट बनाएको छ। तर, यो भीड राजसंस्थाप्रति अन्धसमर्थन होइन – यो सरकारप्रति गहिरो असन्तुष्टि र रोषको अभिव्यक्ति हो। “राजा त बहाना हो, सरकारको नालायकीबाट दिक्क भएका छौं,” आन्दोलनमा सहभागी लक्ष्मी बस्नेत भन्छिन्।

गणतन्त्र घोषणा भएको डेढ दशकपछि पनि शासन प्रणालीले जनताको जीवनमा आधारभूत सुधार ल्याउन नसक्नु, मूल्यवृद्धि नियन्त्रणमा लिन नसक्नु, इन्धन संकट, शिक्षामा गिरावट, स्वास्थ्य सेवाको दुर्दशा र बेरोजगारीको कहरले जनताको मुटु पोलिरहेको छ। यस्तो अवस्थामा सत्ताधारी दलहरू सत्तामा टिकिरहन आन्तरिक सौदाबाजी र शक्ति समीकरणमै अल्झिरहेका छन्, जब कि जनता भोक, बेरोजगारी र अन्यायको अन्धकारमा फसिरहेका छन्।

प्रदर्शनको नेतृत्व गर्ने राप्रपाको एजेन्डा आफ्नै ठाँउमा होला, तर यो आन्दोलनको मूल शक्ति सरकारप्रतिको असन्तोष हो भन्ने विषयमा दुईमत छैन। विश्लेषक शोभा थापा भन्छिन्, “यो कुनै राजतन्त्र फर्काउने जनलहर होइन। यो सरकारको अकर्मण्यता र उदासीनताले जन्माएको विद्रोह हो। राप्रपाले केवल यो लहरको अगुवाई लिएको हो।”

आजको प्रदर्शन सरकारका लागि गम्भीर चेतावनी हो। यदि उसले जनताको आवाज सुन्ने, गुनासो सम्बोधन गर्ने र व्यवहारिक सुधार गर्ने आँट देखाएन भने, यस्तो विद्रोह अझ चर्किंदै जानेछ। जनताको धैर्यको बाँध फुटिसकेको छ – अब कुनै पनि बहाना काम लाग्ने छैन। सत्ता जोगाउने सस्तो रणनीति होइन, अब जनताको सेवा गर्ने गम्भीर इच्छाशक्ति मात्रले सरकारको अस्तित्व जोगाउन सक्छ।