अर्थतन्त्रलाई रंगको आधारमा वर्गीकृत गर्न सकिन्छ, जसले विभिन्न आर्थिक दृष्टिकोणहरूको परिचय गराउँछ। यो लेखमा हामी १० रंगहरूको अर्थतन्त्रको बारेमा चर्चा गर्नेछौं: ब्राउन, ग्रीन, ब्लु, गोल्डेन, पर्पल, ह्वाइट, सिल्वर, रेड, ग्रे, र ब्ल्याक अर्थतन्त्र। साथै, नेपालको अर्थतन्त्र कुन श्रेणीमा पर्दछ भन्ने विषयमा पनि चर्चा गरिनेछ।

१. ब्राउन अर्थतन्त्र
ब्राउन अर्थतन्त्र वातावरणलाई हानि पुर्याउने गतिविधिहरूमा आधारित हुन्छ, विशेष गरी कोइला, तेल, ग्यासजस्ता जीवाश्म ईन्धनको उत्खनन र दहनमा। यो अर्थतन्त्रले वायुप्रदूषण, जलप्रदूषण र हरितगृह ग्यास उत्सर्जनलाई बढावा दिन्छ। उदाहरणस्वरूप, चीनको औद्योगिक क्षेत्रहरूमा ब्राउन अर्थतन्त्रको प्रभुत्व छ।

२. ग्रीन अर्थतन्त्र
ग्रीन अर्थतन्त्र पर्यावरण संरक्षण र आर्थिक विकासलाई सँगसँगै लैजान चाहन्छ। यो अर्थतन्त्रले पुनःचक्रण, प्रदूषण नियन्त्रण, र नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतहरूको प्रयोगलाई प्राथमिकता दिन्छ। उदाहरणका लागि, डेनमार्कले नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतहरूको उपयोग गरेर ग्रीन अर्थतन्त्रको उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ।

३. ब्लु अर्थतन्त्र
ब्लु अर्थतन्त्र समुद्र र जल स्रोतहरूको संरक्षणमा केन्द्रित हुन्छ। यो अर्थतन्त्रले समुद्री जैव विविधता र पर्यावरण संरक्षणलाई प्राथमिकता दिन्छ। उदाहरणका लागि, नर्वेमा ब्लु अर्थतन्त्रमा आधारित समुद्री उत्पादन र पर्यटन उद्योग फस्टाएको छ।

४. गोल्डेन अर्थतन्त्र
गोल्डेन अर्थतन्त्र नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतहरूको प्रयोगमा आधारित हुन्छ, जसले जीवाश्म ईन्धनको स्थान लिन्छ। यो अर्थतन्त्रले सौर्य ऊर्जा, पवन ऊर्जा, जलविद्युत आदि स्रोतहरूको प्रयोगलाई प्राथमिकता दिन्छ। उदाहरणका लागि, जर्मनीले सौर्य र पवन ऊर्जामा ठूलो लगानी गरेर गोल्डेन अर्थतन्त्रको विकास गरेको छ।

५. पर्पल अर्थतन्त्र
पर्पल अर्थतन्त्र सामाजिक सेवाहरूमा आधारित हुन्छ, जस्तै शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा, र महिला सशक्तिकरण। यो अर्थतन्त्रले मानिसहरूको जीवनस्तर सुधार्नमा केन्द्रित हुन्छ। उदाहरणका लागि, स्वीडेनले सामाजिक सेवाहरूमा ठूलो लगानी गरेर पर्पल अर्थतन्त्रको उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ।

६. ह्वाइट अर्थतन्त्र
ह्वाइट अर्थतन्त्र स्वास्थ्य सेवाहरूमा आधारित हुन्छ। यसमा अस्पताल, औषधि उद्योग, र चिकित्सकीय उपकरणहरूको निर्माण र बिक्री समावेश छ। उदाहरणका लागि, अमेरिका स्वास्थ्य सेवाहरूमा ठूलो लगानी गरेर ह्वाइट अर्थतन्त्रको नेतृत्व गरिरहेको छ।

७. सिल्वर अर्थतन्त्र
सिल्वर अर्थतन्त्र वृद्ध जनसंख्याको आवश्यकता पूर्ति गर्न केन्द्रित हुन्छ। यसमा स्वास्थ्य, पोषण, मनोरञ्जन, र आवास सेवाहरू समावेश छन्। उदाहरणका लागि, जापानले वृद्ध जनसंख्याको आवश्यकता पूर्ति गर्न सिल्वर अर्थतन्त्रको विकास गरेको छ।

८. रेड अर्थतन्त्र
रेड अर्थतन्त्र मास उत्पादन र उपभोगमा आधारित हुन्छ, जसले प्राकृतिक स्रोतहरूको अत्यधिक उपयोग र अपशिष्ट उत्पादनलाई बढावा दिन्छ। उदाहरणका लागि, अमेरिकी औद्योगिक क्षेत्रहरूमा रेड अर्थतन्त्रको प्रभुत्व छ।

९. ग्रे अर्थतन्त्र
ग्रे अर्थतन्त्र अनौपचारिक आर्थिक गतिविधिहरूमा आधारित हुन्छ, जसले कर नतिर्ने र सरकारी नियन्त्रणबाट बाहिर रहने गतिविधिहरू समावेश गर्दछ। उदाहरणका लागि, भारतको धेरै हिस्सा ग्रे अर्थतन्त्रको अन्तर्गत पर्दछ।

१०. ब्ल्याक अर्थतन्त्र
ब्ल्याक अर्थतन्त्र अवैध आर्थिक गतिविधिहरूमा आधारित हुन्छ, जसमा मानव तस्करी, हतियारको तस्करी, र अवैध ड्रग व्यापार समावेश छन्। उदाहरणका लागि, मेक्सिकोमा ड्रग कार्टेलहरूको क्रियाकलाप ब्ल्याक अर्थतन्त्रको उदाहरण हो।

नेपालको अर्थतन्त्र

नेपालको अर्थतन्त्र ग्रे अर्थतन्त्रको अन्तर्गत पर्छ। यहाँ अनौपचारिक क्षेत्रको ठूलो हिस्सा छ, जहाँ धेरै कामकाजी जनसंख्या औपचारिक रोजगार बाहिर काम गर्छन्। साथै, कृषि क्षेत्रको प्रभुत्वले पनि नेपालको अर्थतन्त्रलाई ग्रे अर्थतन्त्रको श्रेणीमा राख्छ। नेपालले ग्रीन अर्थतन्त्रको सम्भावना पनि देखाएको छ, विशेष गरी पर्यटन र नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतहरूको उपयोगमा।

नेपालको आर्थिक विकासको लागि ग्रीन र गोल्डेन अर्थतन्त्रको अवधारणालाई अपनाउनु आवश्यक छ, जसले वातावरण संरक्षण र आर्थिक समृद्धि दुवैलाई सुनिश्चित गर्न सकिन्छ।