नक्कली तथा कम गुणस्तरका उत्पादनहरूले बजार भरिएको छ, जसले विक्रेताहरू र ग्राहकहरू दुवैलाई निराश बनाइरहेको छ। ‘७ दिने कुनै प्रश्न नगरिने फिर्ती नीति’ र ‘फिर्ती मात्र नीति’ जस्ता ई-कमर्स प्लेटफर्महरूद्वारा लागू गरिएका सुविधाहरूले समस्या झन् चर्काउँदै लगेका छन्।

फिर्ता गरिएका सामानको चाङ यति धेरै छ कि तिनीहरू मानिसको उचाइभन्दा अग्ला छन्। यो प्रवृत्ति चीनमा मात्र सीमित छैन, अन्तर्राष्ट्रिय ई-कमर्स प्लेटफर्महरू पनि यस्तै नीति अपनाउँदै गएका छन्। पिन्दुओदुओ र ताओबाओले ‘रिफन्ड मात्र’ र ‘ढुवानी बीमा’ जस्ता ग्राहक-मैत्री नीति ल्याए पनि यसले खुद्रा विक्रेताहरूको नाफा झनै संकुचित बनाइरहेको छ।

विक्रेताहरू ठूलो आर्थिक घाटामा

धेरै व्यापारीहरूका अनुसार, ‘रिफन्ड मात्र’ अनुरोधहरू ह्वात्तै बढेका छन्, जसका कारण उनीहरूले ठूलो आर्थिक क्षति बेहोर्नुपरेको छ। एक विक्रेताले आफूले पाँच वर्षदेखि ई-कमर्स व्यवसाय गरिरहेको बताए तर हरेक वर्ष प्रतिस्पर्धा कठिन हुँदै गएको अनुभव सुनाए। धेरै ई-कमर्स व्यापारीहरू वर्षको अन्त्यसम्म व्यवसाय छोड्न बाध्य हुनसक्ने उनीहरूको अनुमान छ। मुख्य समस्याहरूमा प्लेटफर्म शुल्क, उच्च फिर्ता दर, र विक्रेताहरूबीचको चर्को प्रतिस्पर्धा पर्छ।

बेच्न नसक्नु तनावपूर्ण छ, तर धेरै बिक्री हुँदा पनि तनाव कम हुँदैन। महिलाको लत्ताकपडा उद्योगलाई उदाहरणको रूपमा लिन सकिन्छ। यदि कुनै उत्पादन अचानक हिट भयो भने, प्रतिस्पर्धीहरूले त्यसको नक्कल गर्दै कम मूल्यमा बेच्न थाल्छन्, जसले गर्दा फिर्ता दर ९०% सम्म पुग्न सक्छ। प्रचार तथा विज्ञापन खर्च वास्तविक भए पनि, ग्राहकलाई फिर्ता गर्दा त्यसको पैसा प्लेटफर्मले फिर्ता गर्दैन।

साङ्घाईका एक पसल सञ्चालक, मिस्टर याओका अनुसार, हेलोङजियाङको एक व्यवसायिक कलेजका विद्यार्थीहरूले किनेका ४०० वटा लुगा फिर्ता गरे। ती लुगा लगाइएको र धुने काम भइसकेको हुँदा तिनीहरू पुन: बिक्री गर्न असम्भव थियो, जसले उनलाई ८,००० युआनको नोक्सानी पुर्‍यायो। अघिल्लो समय, गुणस्तर नभएको वा नमिल्ने सामान फिर्ता गर्न ग्राहकहरूले ठूलो मिहिनेत गर्नुपर्थ्यो, तर अहिले ‘रिफन्ड मात्र’ नीतिले प्रक्रिया अत्यन्त सरल बनाइदिएको छ।

ग्राहकका लागि सुविधाजनक, तर विक्रेताका लागि नोक्सानी

यद्यपि, यो नीति ग्राहकहरूको हितमा भए पनि व्यापारीहरूका लागि शोषणको स्रोत बन्दै गएको छ। केही ग्राहकहरूले झूटो कारण देखाएर सामान फिर्ता गर्ने गरेका छन्, र प्लेटफर्महरूले प्रायः ग्राहककै पक्ष लिन्छन्। व्यापारीहरूले आर्थिक नोक्सानी र प्रतिष्ठामा असर परेको गुनासो गरिरहेका छन् भने ग्राहकहरू भने यस नीतिले नक्कली उत्पादन नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्ने तर्क गर्छन्।

सान्दोङका एक उपभोक्ता, मिस्टर लाउका अनुसार, ‘रिफन्ड मात्र’ नीति आवश्यक छ किनभने धेरै उत्पादनहरू कम गुणस्तरका छन्, र कहिलेकाहीँ फिर्ती खर्च नै सामानको मूल्यभन्दा बढी पर्न सक्छ। बेइजिङकी मिस लि भन्छिन्, "यदि सामानको गुणस्तर राम्रो छ भने, फिर्तीको चिन्ता गर्नै पर्दैन।" उनका अनुसार, प्लेटफर्म वा ग्राहकहरूलाई दोष दिनुको साटो, विक्रेताहरूले उत्पादन सुधार्न ध्यान दिनुपर्छ।

चिनियाँ अर्थतन्त्र र ई-कमर्सको भविष्य

ई-कमर्सको विकाससँगै, परम्परागत खुद्रा पसलहरू ठूलो संख्यामा बन्द भएका छन्। तर, अहिले चीनको अर्थतन्त्र कमजोर हुँदै जाँदा, अनलाइन व्यापार पनि दबाबमा परेको छ। प्लेटफर्म शुल्क, अत्यधिक फिर्ती दर, र घट्दो उपभोक्ता खर्चका कारण धेरै व्यापारीहरू व्यवसाय बन्द गर्न बाध्य छन्।

एक ई-कमर्स व्यापारीले सामाजिक सञ्जालमा लेखे, "यस वर्ष आधाभन्दा बढी ई-कमर्स पसलहरू बन्द हुन सक्छन्। कारखानाहरूमा बेच्न नसकेको सामानको चाङ छ, र तिनीहरू ३०-४०% छुटमा सामान बेच्न बाध्य हुनेछन्।" अब ई-कमर्स प्रतिस्पर्धा केवल मूल्य युद्धमा सीमित छैन, यो कारखानाहरूबीचको उत्पादन लागत प्रतिस्पर्धामा परिणत भइसकेको छ।

हालै, फ्रान्सेली पत्रिका Le Monde ले पिन्दुओदुओको अन्तर्राष्ट्रिय प्लेटफर्म TEMU को रिपोर्ट सार्वजनिक गर्‍यो। TEMU ले लाखौँ ग्राहकहरू तान्न सफल भए पनि, यसको आक्रामक मूल्य नीति आपूर्तिकर्ताहरूका लागि घाटाको कारण बन्दै गएको छ। रिपोर्टअनुसार, TEMU आपूर्तिकर्ताहरूलाई यति न्यून नाफा दिन्छ कि उनीहरू टिक्न पनि कठिन भइरहेको छ।

यदि ग्राहकहरू असन्तुष्ट भए, ढुवानी ढिलो भयो, वा वितरणमा गल्ती भयो भने, TEMU ले विक्रेताहरूलाई भारी जरिवाना लगाउँछ। साथै, TEMU ले पिन्दुओदुओकै ‘रिफन्ड मात्र’ नीति अपनाएको छ। "बिलियनियर जस्तै किनमेल" गर्ने आश्वासन दिएर ग्राहक तान्ने TEMU ले अत्यधिक कम मूल्य राख्ने रणनीति अपनाउँदा उत्पादकहरूले गुणस्तर घटाउन बाध्य भएका छन्।

चिनियाँ उपभोक्ताहरूका लागि, सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन ब्रान्डेड सामानबाट सिधै नक्कली सामानतर्फको प्रवृत्ति हो। चीनका सबैभन्दा धनी व्यक्तिमध्ये एक, झोङ शानशानका अनुसार, "चीन अहिले यस्तो युगमा छ जहाँ सबै कुरा नक्कली बनाउन सकिन्छ।"

निष्कर्ष: नीतिहरू पुनरावलोकन आवश्यक

समग्रमा, ई-कमर्स उद्योगमा देखिएका समस्या विक्रेताहरू र ग्राहकहरू दुवैका लागि चुनौतीपूर्ण छन्। ग्राहकलाई जोगाउन ल्याइएका नीति स्वयं विक्रेताहरूका लागि ठूलो घाटाको कारण बन्दै गएका छन्।

प्लेटफर्महरूले व्यापारिक नीतिहरू पुनरावलोकन गर्नुपर्छ ताकि ग्राहकहरूको हकको रक्षा मात्र नभई व्यापारीहरूको अस्तित्वसमेत सुरक्षित होस्।

नक्कली उत्पादन नियन्त्रण गर्न कडा नीति लागू गर्न आवश्यक छ।

ग्राहकहरू पनि फिर्ता नीति दुरुपयोग गर्नुभन्दा वास्तविक समस्या समाधानमा ध्यान दिनुपर्छ।

प्रतिस्पर्धा तीव्र हुँदै गर्दा, उत्पादन गुणस्तर र ग्राहक सन्तुष्टिलाई केन्द्रबिन्दु बनाउन नसके, दीर्घकालीन रूपमा ई-कमर्स उद्योग संकटमा पर्न सक्छ। अबको ई-कमर्स भविष्य केवल मूल्य प्रतिस्पर्धा नभई, ग्राहक विश्वास र गुणस्तरमा निर्भर रहनेछ।