काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालीहरू विदेशिने लहर तीव्र बनेको छ। त्रिभुवन विश्वविद्यालयका अर्थशास्त्र केन्द्रीय विभागका प्राध्यापक प्राम्सु नेपालका अनुसार, शिक्षा र स्वास्थ्य महँगो भइरहेसम्म यो प्रवृत्ति नरोकिनेछ।

कल्किजम रिसर्च सेन्टरद्वारा आयोजित ज्ञानतन्त्र बहसमा बोल्दै उनले शिक्षा र स्वास्थ्य सेवाको अभावले लाखौँ नेपालीहरू रोजगारीका लागि बाहिरिन बाध्य भएको बताए।

किन विदेशिन बाध्य नेपालीहरू?
उनले २१ वर्षअघि नेपालमै शिक्षाको लागत कम थियो, सरकारी विद्यालयहरू लोकप्रिय थिए, र स्वास्थ्य सेवा पनि केही हदसम्म सुलभ थियो। तर आजको अवस्थामा, बोर्डिङ विद्यालयहरू अत्यन्त महँगो भइसकेका छन्। एक साधारण उपचारका लागि हजारौँ खर्च गर्नुपर्ने भएकाले आम नागरिकले नेपालमा टिक्न सकिरहेका छैनन्।

"नेपालको आम्दानीले नपुगेर, छोराछोरी र आमाबुबालाई रुवाएर मानिसहरू विदेश जान बाध्य छन्," प्राध्यापक नेपालले दुखेसो पोखे।

 

 

सरकारी स्कुलमा पढ्न ‘गरिब मात्र’ भन्ने मानसिकता!
उनका अनुसार, सरकारी विद्यालयहरू कमजोर बनाइँदै जाँदा समाजमा ‘सरकारी स्कुल गरिबहरूको लागि मात्र हो’ भन्ने गलत धारणा स्थापित भयो। यही कारणले गर्दा अभिभावकहरू आफ्ना छोराछोरीलाई महँगो बोर्डिङ विद्यालयमा पढाउन बाध्य छन्, जसले धेरैलाई विदेशिन बाध्य बनाएको छ।

खाडी हुँदै युरोप पलायनको बढ्दो लहर
प्राध्यापक नेपालका अनुसार, प्रारम्भमा नेपालीहरू खाडी मुलुकहरूमा मात्र सीमित थिए, तर हाल युरोप जानेको संख्यामा तीव्र वृद्धि भएको छ।

‘बुढेसकालमा नेपालमै मर्न पाइन्छ कि पाइँदैन?’
उनले नेपालको वर्तमान अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै भने, "पहिला छोराछोरी अमेरिका वा अस्ट्रेलिया छन् भनेर गर्व गरिन्थ्यो, तर अहिले बिरामी पर्दा पनि आफ्ना बच्चाहरू संगै छैनन्। बुढेसकालमा नेपालमै मर्न पाइन्छ कि पाइँदैन?"

प्राध्यापक नेपालका अनुसार, यदि सरकारले शिक्षा र स्वास्थ्य निःशुल्क बनाएर गुणस्तरीय सेवा दिन सक्यो भने विदेश पलायनको दर घट्न सक्छ। उनले भने, "जबसम्म शिक्षा र स्वास्थ्य फ्री हुँदैन, तबसम्म नेपालीहरू विदेशिन छाड्नेवाला छैनन्।"

त्यसैले, शिक्षा प्रणाली सुधार, स्वास्थ्य सेवाको गुणस्तर वृद्धि, डिजिटल अर्थतन्त्रको प्रवर्द्धन, तथा भ्रष्टाचार नियन्त्रण सरकारका प्राथमिकता बन्नुपर्ने उनको सुझाव छ। नत्र, नेपालीहरूलाई विदेशिनबाट रोक्न सकिँदैन!