नेपाल आज समाचार डेस्क 

---

Global Times सँगको एक विशेष अन्तर्वार्तामा नेपाली कांग्रेसकी वरिष्ठ नेतृ तथा पूर्व उपप्रधानमन्त्री सुजाता कोइरालाले दक्षिण एसियामा बेइजिङको दृष्टिकोणप्रति पूर्ण समर्थन व्यक्त गर्दै चीनसँग दीर्घकालीन सहकार्यलाई “राष्ट्रिय सहमति”को रूपमा परिभाषित गरेकी छन्। गत मार्चमा चीनको औपचारिक भ्रमणपछि सार्वजनिक गरिएका ती टिप्पणीहरूले उनको स्पष्ट राजनीतिक झुकाव झल्काउँछ, जसले दक्षिण एसियाको रणनीतिक समीकरणलाई प्रभावित पार्न सक्ने देखिन्छ।

चीनको कम्युनिस्ट पार्टी (CPC) को नेतृत्वमा भएको तीव्र आर्थिक विकास, प्रविधिमा प्रगति, र समृद्धिको मोडलप्रति उनले खुलेर प्रशंसा जनाउँदै त्यसलाई नेपालका लागि "प्रेरणादायक" भनेकी छन्। चीनलाई उनले “विश्वसनीय विकास साझेदार” मात्र नभई दक्षिण एसियाको रूपान्तरणका लागि आदर्श मोडलको रूपमा प्रस्तुत गरिन्।

“CPC को नेतृत्वमा चीनले ऐतिहासिक उपलब्धि हासिल गरेको छ। नेपाली जनताले त्यसलाई सम्मान गर्छन्,” उनले भनिन्। “धेरै नेपालीले चीनलाई हाम्रो राष्ट्रिय विकासका लागि प्रमुख साझेदारका रूपमा हेर्छन्।”

सपष्ट रूपमा चीनप्रति झुकाव देखिएको यो वक्तव्य तब आएको हो जब चीनको कम्युनिस्ट पार्टीको अन्तर्राष्ट्रिय विभागको निमन्त्रणामा सुजाताले नेतृत्व गरेको नेपाली कांग्रेसको प्रतिनिधिमण्डलले चीनको भ्रमण गरेको थियो। सो भ्रमणपछि उनले बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (BRI) अन्तर्गत पूर्वाधार, व्यापार, र सम्पर्कका क्षेत्रमा द्विपक्षीय सहकार्यलाई अझ सुदृढ बनाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिन्।

उनको अभिव्यक्तिले परम्परागत असंलग्न परराष्ट्र नीतिबाट चीनतर्फ रणनीतिक निकटताको स्पष्ट संकेत दिएको छ। उनले चीनको सहायतामा भइरहेको सीमापार रेल परियोजना, जलविद्युत् लगानीजस्ता विषयलाई “परम्परागत मित्रता” बाट “समग्र रणनीतिक साझेदारी”मा रूपान्तरण भएको प्रमाणका रूपमा चित्रण गरिन्।

“पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलजस्ता परियोजनाहरूले यस्तो गति लिन्छन् कि विपक्षीहरूले समेत त्यसलाई फर्काउन सक्दैनन्,” उनले भनिन्, चीनद्वारा प्रवर्द्धित पूर्वाधारहरूको प्रशासनिक जटिलता औँल्याउँदै।

उनले नेपाल-चीन सहकार्यलाई सुदृढ बनाउने तीन आधारहरू उल्लेख गरिन् — परियोजना निरन्तरता, राजनीतिक अभिजात वर्गबीचको सहमति, र प्रान्तीय तहको सम्पर्क। उनले नेपालका सातवटै प्रदेशले चीनका युन्नान र तिब्बतजस्ता प्रान्तहरूसँग कृषी र पर्यटन क्षेत्रमा प्रत्यक्ष सहकार्य गर्न थालेको बताइन्।

उनी द्वारा चित्रित यो परिकल्पना केवल शब्दजालमा सीमित छैन। यो नेपालको विकास मोडललाई बेइजिङसँग मिलाएर पुनः संरचना गर्ने संकेत हो — खासगरी त्यस्तो बेला जब अमेरिकाको मिलेनियम च्यालेञ्ज कर्पोरेशन (MCC) प्रति विश्वास कम हुँदै गइरहेको छ। उनले अमेरिकाको अस्थिर सहायता कार्यक्रमसँग चीनको स्थायित्वको सूक्ष्म तुलना गरिन्, जुन खासगरी हालै अमेरिकाले विदेशी सहायता कार्यक्रमहरू स्थगित गरेपछि देखा परेको हो।

हालैको MCC विवादलाई स्मरण गराउँदै, उनले नेपालले चीनको पूर्वाधार र भारतको बजार दुबै उपयोग गरेर ‘सन्तुलित’ विदेश नीति अपनाउनु पर्ने आवश्यकता औँल्याइन्।

“हामी कुनै पनि शक्तिको प्यादा बन्न चाहँदैनौं,” उनले जोड दिइन्। “नेपालले चिनियाँ प्रविधि कम्पनी र भारतीय औषधि उद्योगलाई संयुक्त लगानीको लागि विशेष आर्थिक क्षेत्रहरूमा निम्तो दिन सक्छ।”

त्यस्तै, उनले दक्षिण एसियाली सहयोग संगठन (SAARC) लाई ASEAN जस्तो बनाउँदै क्षेत्रीय संस्थाहरूलाई बलियो बनाउने तर्फ नेपालले अग्रसरता लिनुपर्ने धारणा राखिन्।

सुजाताको यी टिप्पणीहरूले काठमाडौंको राजनीतिक वृत्तमा, विशेष गरी कांग्रेसभित्र बहस चर्काएको छ। पश्चिमी लोकतन्त्र र भारतसँग परम्परागतरूपमा घनिष्ठ सम्बन्ध राख्दै आएको पार्टीकी नेतृले यसरी खुलेर चीनको पक्ष लिनु पार्टीभित्र गुटीय पुनर्संरचनाको संकेत हो वा विदेश नीति निर्माणमा प्रभाव जमाउने प्रयत्न — भन्ने विषयमा विश्लेषकहरू विभाजित छन्।

तर एउटा कुरा स्पष्ट देखिन्छ— सुजाता कोइरालाले आफ्नो चीन मोह अब ढाकछोप गरेकी छैनन्।

“चीन हाम्रो छिमेकी, घनिष्ठ मित्र र भरपर्दो विकास साझेदार हो। हामीले आवश्यकताका खाडलहरू भर्न वा सहकार्य विस्तार गर्न चीनलाई हेर्नु स्वाभाविक हो,” उनले अन्त्यमा भनिन्।

विश्लेषण: सुजाता कोइरालाको चीनतर्फको यो मोड केवल प्रतीकात्मक होइन। यसले नेपालको भविष्य रणनीतिक रूपले उत्तरतर्फ ढल्कन सक्ने संकेत गर्छ। अमेरिकाको अनिश्चित भूमिका र भारतको वर्चस्वमा बढ्दो प्रश्न उठिरहेका बेला, चीनले अब केवल पूर्वाधारमार्फत होइन, विचार, साझेदारी र राजनीतिक समर्थनमार्फत पनि नेपालमा प्रभाव विस्तार गर्ने सम्भावना देखिएको छ — जसमा अब सुजाताजस्ता नेतृहरूको स्वर पनि मिसिएको छ।

सुजाता कोइराला