प्रत्येक वर्ष भाद्र कृष्ण द्वितीयादेखि पशुपति क्षेत्र केन्द्रित भएर मनाइने खड्ग जात्रा यस वर्ष पनि सोमबार साँझबाट सुरु भएको छ। कार्यक्रमको समय र प्रकृतिसम्बन्धी जानकारी स्थानीय संस्कार–परम्परामा संलग्न व्यक्तिहरूले दिएको विवरणअनुसार, आज अपराह्न जयवागीश्वरीमा रोपाइँ जात्रा समापन भएपछि खड्ग जात्रा पनि सोही क्रममा टुंगिनेछ। परम्परागत व्याख्याअनुसार यो जात्रा असुरमाथिको विजयको प्रतीकका रूपमा मनाइनु हन्छ, र ऐतिहासिक कथनमा युद्धकालमा महिलामाथि हिंसा वर्जित रहने मान्यताका कारण बाँचेका पुरुषहरू महिलाको भेषधारण गर्ने प्रचलन जोडेर बुझाइन्छ।

यात्राको मार्ग, विधि र समययोजना स्थानीय धार्मिक समुदायले पीढीगत रूपमा कायम गरेको भनाइसँग मेल खान्छ। विगतका वर्षहरूमा जस्तै यस वर्ष पनि खड्ग, नाच–गान र देवध्वजासहितको विधि प्रदर्शन पशुपति–जयवागीश्वरी आसपासकेन्द्रित रहेकाले, सो क्षेत्रका बासिन्दा र तीर्थयात्रीहरूको सहभागिताले सांस्कृतिक निरन्तरता झल्किएको स्थानीय जानकारहरूको कथनले पुष्टि गर्छ।

समारोहको सांकेतिक अर्थ, युद्ध–नीतिसँग जोडिने मौखिक परम्पराको व्याख्या र आजकै रोपाइँ जात्रासँग समयगत समायोजन-यी तीन तहमा यस वर्षको कार्यक्रम अघि बढेको देखिन्छ। परम्परागत विधान, मार्ग–अनुशासन र समुदायको भागीदारीबारे थप औपचारिक विवरण स्थानीय व्यवस्थापनसमूहबाट क्रमशः सार्वजनिक भइरहने अपेक्षा गरिएको छ। वर्षा र भीड व्यवस्थापनजस्ता सामान्य चुनौतीबीच पनि, पुस्तौँदेखि हस्तान्तरण हुँदै आएको संस्कृतिको धागो यसपटक पनि उस्तै शक्तिसाथ बाँधिएको अनुभूति सहभागीहरूले बाँडेका छन्-अगामि वर्षहरूमा पनि यही निरन्तरताले नयाँ पुस्तामा उत्तराधिकार सुरक्षित गराओस् भन्ने आशासहित।