यस वर्ष मुस्ताङमा उत्पादित स्याउ हिन्दु महिलाको पर्व हरितालिका तीजअघि नै बजारमा आउने भएको छ। विगतमा ढिलो मात्र बजार पुग्ने स्याउ यसपटक छिट्टै पाकेपछि कृषक र व्यापारी दुबै उत्साहित भएका छन्।

जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख माया गुरुङको अध्यक्षतामा बसेको जिल्ला स्तरीय बैठकले भदौ ५ गतेदेखि हाइब्रिड गाला जातका स्याउ टिप्न अनुमति दिने निर्णय गरेको हो। समितिका अनुसार भदौ १५ देखि किङरट जातका र भदौ २५ देखि अन्य हाइब्रिड तथा स्थानीय जातका स्याउ टिप्न पाइनेछ। जिसस प्रमुख गुरुङले “मुस्ताङको स्याउ पहिचान भएकाले काँचो फल टिपेर बेच्न निषेध गरिएको” भन्दै तालिकाअनुसार अनुगमन हुने जानकारी दिनुभयो।

कृषि ज्ञान केन्द्र मुस्ताङका प्रमुख राजेश गुरुङका अनुसार तोकिएको कार्यतालिकाले गुणस्तर जोगाउनुका साथै बोटको आयु पनि दीर्घकालीन हुने अपेक्षा गरिएको छ। उहाँले तापक्रम वृद्धिका कारण स्याउ छिट्टै पाकेपछि गाला र किङरट जात चाँडै बजार पठाउनुपर्ने स्थिति आएको बताउनुभयो।

यसवर्ष मुस्ताङमा उच्च घनत्व प्रविधिमा आधारित ६० हेक्टरमा स्याउ खेती गरिएको छ, जसअन्तर्गत करिब ५० हेक्टर क्षेत्रफलबाट उत्पादन हुने भएको छ। सो प्रविधिबाट प्रतिहेक्टर १८.४७ मेट्रिक टन उत्पादन हुने अनुमान गरिएको छ, जसअनुसार ८ हजार ४९६ मेट्रिक टन स्याउ फल्ने विश्वास गरिएको छ। उता, ८३० हेक्टरमा फैलिएको स्थानीय जातका स्याउमध्ये ५६६ हेक्टरबाट करिब ६ हजार ७८ मेट्रिक टन उत्पादन हुने लक्ष्य लिइएको छ।

कृषि ज्ञान केन्द्रका सूचना अधिकारी शिवगणेश चौधरी कुर्मीले सरोकारवाला निकायहरूको उपस्थितिमा किसानका बगैँचामा पुगेर स्याउको गुणस्तर परीक्षण गरिएको जानकारी दिनुभयो। उहाँका अनुसार यसवर्ष रोग तथा किराको समस्या कम हुनुका साथै मौसम अनुकूल भएकाले उत्पादन र गुणस्तर दुवैमा सुधार हुने अपेक्षा छ।

मुस्ताङको स्याउ गुणस्तर र स्वादका कारण लामो समयदेखि देशभर मागमा रहेको छ। तर पछिल्ला वर्षहरूमा समयअगावै टिपेर बजार पठाउने प्रवृत्तिले यसको पहिचानमा असर पारेको भन्दै कृषकलाई तालिकाअनुसार मात्र टिपेर पठाउन आग्रह गरिएको छ। उचित समयमा टिपिए स्याउ अझै स्वादिलो र दीर्घकालीन रूपमा प्रतिस्पर्धी बन्ने विश्वास गरिएको छ।