पाकिस्तानको दक्षिण–पश्चिमी प्रान्त बेलुचिस्तान फेरि एकपटक हिंसा र दमनको चपेटामा परेको छ। विद्रोही समूह बेलुचिस्तान रिपब्लिकन आर्मी (BRAS) ले हालै जारी गरेको विज्ञप्तिमा ७१ भन्दा बढी आक्रमणमार्फत २४ जना पाकिस्तानी सैनिक मारिएको दाबी गरेको छ। यस घटनाले लामो समयदेखि जारी विद्रोहलाई अझ चर्काएको छ। राजधानी क्वेट्टा हुँदै दुर्गम क्षेत्रमा फैलिएको असुरक्षाले स्थानीय बासिन्दाहरूको दैनिकी झनै कठिन बनाएको छ।

विद्रोही गतिविधि बढ्दै गर्दा पाकिस्तान सरकारले थप कठोर सुरक्षात्मक कदम चालेको छ। हालै प्रान्तका विभिन्न क्षेत्रमा धारा १४४ लागू गरिएको छ, जसले सभा, प्रदर्शन र यात्रामा कडा प्रतिबन्ध लगाएको छ। मोबाइल इन्टरनेट लामो समयदेखि बन्द गरिएको छ, जसलाई अदालतले खुलाउन आदेश दिए पनि सरकारले अस्वीकार गरेको छ। यसले केवल सामान्य जनतालाई नै असर गरेको छैन, अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले समेत घटनाहरू प्रत्यक्षरूपमा कभर गर्न नसक्ने अवस्था सिर्जना भएको छ।

मानवअधिकार उल्लंघनका रिपोर्टहरू झनै बढेका छन्। ट्रिब्युन र बेलुचिस्तान पोस्ट का समाचारअनुसार बेलुच अधिकारकर्मी डा. नसीम बेलुचले हालै भएको प्रोफेसर उस्मान बेलुचको जबरजस्ती बेपत्ता प्रकरणलाई खुलेर निन्दा गरेका छन्। उनले “बेपत्ता बनाइएका सयौँ मानिसहरूको पीडालाई सुनुवाइ हुन सकेको छैन” भन्दै पाकिस्तानको सुरक्षा संयन्त्रमाथि गम्भीर आरोप लगाएका छन्। इस्लामाबादमा परिवारजनले गरेको शान्तिपूर्ण आन्दोलनलाई प्रहरी दमन र नियन्त्रणका प्रयासहरूले अझ विवादास्पद बनाएको छ।

यसैबीच, अन्तर्राष्ट्रिय तहमा पनि बेलुचिस्तान मुद्दा उजागर भइरहेको छ। हालै नेदरल्यान्ड्सको हेगमा आयोजित सम्मेलनमा बेलुच राष्ट्रिय आन्दोलनका नेताहरूले पाकिस्तानले व्यवस्थित नरसंहार गरिरहेको आरोप लगाएका थिए। मानवअधिकार परिषद् (HRCB) को द्विवार्षिक प्रतिवेदनले पनि राज्य हिंसा बढ्दै गएको तथ्य प्रस्तुत गरेको छ। यसले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई बेलुचिस्तानको स्थिति बारे गम्भीर चासो लिनुपर्ने अवस्था देखाएको छ।

बेलुचिस्तानका ग्रामीण क्षेत्रमा अवस्था झनै नाजुक छ। सडकमा विद्रोहीहरूको नाकाबन्दी र सेनाको चेकपोस्टहरूबीच फँसेका सर्वसाधारण जनताले असुरक्षा मात्र होइन, दैनिकी चलाउन पनि कठिनाइ भोगिरहेका छन्। एकातिर विद्रोहीहरूले निरन्तर आक्रमण गर्दै सरकारलाई चुनौती दिइरहेका छन् भने अर्कोतिर सेनाले कठोर कारबाही गरेर सबैलाई शंका–आधारित नजरले नियालिरहेको छ। यसले सर्वसाधारण जनतालाई “दुवै पक्षबीचको युद्धको बीचमा फसेको” अवस्थामा पुर्‍याएको छ।

समग्रमा, बेलुचिस्तान अहिले हिंसा, जबरजस्ती बेपत्ता, र राज्य–प्रायोजित दमनको केन्द्र बनेको छ। २४ जना सैनिकको मृत्युले विद्रोह अझ चर्किएको छ भने सुरक्षाकर्मीको नियन्त्रण र अपहरणजस्ता गतिविधिले मानवअधिकार संकट गहिरो बनाएको छ। यदि पाकिस्तानले संवाद र न्यायपूर्ण समाधान खोजेन भने बेलुचिस्तानको समस्या केवल राष्ट्रिय मात्र होइन, अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्डामा स्थायी रूपमा स्थापित हुनेछ भन्ने संकेत मिल्न थालेको छ।