चीनमा सोमबार सुरु भएको शाङ्घाई सहयोग सङ्गठन (एससिओ) को शिखर सम्मेलनमा रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमाथिको आक्रमणको बचाउ गर्दै युद्धको दोष पश्चिमी मुलुकलाई दिएको अभिव्यक्ति सार्वजनिक गर्नुभयो । साढे तीन वर्षदेखि जारी युद्धमा दशौँ हजार मानिस मारिएका छन् र पूर्वी युक्रेनका धेरै क्षेत्र ध्वस्त भएका छन् ।

पुटिनले आफ्नो सम्बोधनमा सन् २०१३–२०१४ को युरोपेली आन्दोलनलाई युद्धको मूल कारणका रूपमा प्रस्तुत गर्दै “यो सङ्कट रुसले आक्रमण गर्दा होइन, बरु युक्रेनमा भएको कूको परिणाम हो, जसलाई पश्चिमी देशहरूले समर्थन र उक्साएका थिए” भन्नुभयो । उहाँको भनाइमा, त्यही घटनापछि मस्कोले क्रिमियन प्रायद्वीपलाई आफ्नो क्षेत्रमा मिलायो र पूर्वी युक्रेनमा पृथकतावादीलाई सहयोग गर्‍यो, जसले गृहयुद्धको स्वरूप लियो ।

राष्ट्रपति पुटिनले युक्रेनलाई नाटोमा सामेल गर्ने पश्चिमी प्रयासलाई अर्को अस्थिरतामूलक कारक भन्दै ती प्रयासले संघर्षलाई अझ चर्काएको टिप्पणी गर्नुभयो । उहाँले अबको विश्व व्यवस्थाले “युरोकेन्द्रित वा एटलान्टिक मोडेलको सट्टा विभिन्न देशहरूको हितलाई ध्यान दिने प्रणाली” आवश्यक रहेको बताए । चीन, भारत र अन्य साझेदार राष्ट्रहरूको पहललाई उहाँले शान्ति समाधानका लागि महत्त्वपूर्ण योगदानका रूपमा मूल्याङ्कन गर्ने भनाइ राख्नुभयो ।

सम्मेलनमा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी, इरानी राष्ट्रपति मसुद पेजेस्कियानलगायतका नेताहरू सहभागी थिए । मस्को र बेइजिङले लामो समयदेखि एससिओलाई पश्चिमी राजनीतिक तथा सुरक्षा गठबन्धनको विकल्पका रूपमा लिँदै आएका छन् ।

यसबीच, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युद्ध अन्त्य गर्न मस्को र किएभलाई सम्झौतामा आउन आग्रह गरेका छन् । तर, पुटिनले युद्धविरामका प्रस्तावलाई अस्वीकार गर्दै युक्रेनले थप भूभाग त्याग्न र पश्चिमी समर्थन परित्याग गर्नुपर्ने अडान दोहोर्याएका छन् । किएभले भने आफूहरूले युद्ध सुरु नगरेको स्पष्ट गर्दै ती मागलाई अस्वीकार गरेको छ ।

पुटिनले द्वन्द्व समाधानका लागि कूटनीतिक संवादलाई जारी राख्ने बताउँदै हालै अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पसँग भएका छलफलसमेतलाई संकेत गर्नुभयो । उहाँले सम्मेलनको क्रममा भारतीय प्रधानमन्त्री मोदी, इरानी राष्ट्रपति पेजेस्कियान र टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगनसँग छुट्टै वार्ता गर्ने तयारी रहेको जानकारीसमेत दिनुभयो ।

युद्धले लामो समयसम्म मानवीय क्षति र भूराजनीतिक असन्तुलन बढाएको अवस्थामा शिखर सम्मेलनमा आएका यी अभिव्यक्तिले आगामी वार्ता प्रक्रियामा नयाँ धारणा निर्माण गर्ने संकेत देखिएका छन् ।