काठमाडौं महानगरपालिकामा महाभ्रष्टाचार : 'टिम बालेन'को गतिविधिले बढायो विवाद
काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र (बालेन) शाहले सुरुवातमा आफ्नो दृढता र काम गर्ने शैलीले देशभरि चर्चित बने। "सिंहदरबार जलाउँछु" भन्ने नाराबाट चर्चामा आएका बालेनले काठमाडौं महानगरपालिकामा सुरुवातका केही कामले जनताको मन जिते। तर, समयसँगै महानगरको प्रशासनिक व्यवस्थापनमा देखिएको मनपरी र अनियमितताका कारण जनताको विश्वास क्रमशः कमजोर हुँदै गएको छ। विशेषतः बालेनले नियुक्त गरेका सल्लाहकारहरूको समूह, जसलाई ‘टिम बालेन’ भनेर चिनिन्छ, उनकै नेतृत्वमाथि प्रश्न खडा गरिरहेको छ।
बालेन शाहको टिममा कुमार बञ्जनकार, सुनिल लम्साल, सन्तोष पाण्डे, सुदिप ढकाल, अर्जुन घिमिरे, र भूपदेव शाहलगायतका व्यक्ति रहेका छन्। यी व्यक्तिहरूले विभिन्न विभागमा सल्लाहकारको रूपमा भूमिका निभाइरहेका छन्। सुरुवाती उद्देश्य भनेको महानगरपालिकालाई प्रभावकारी रूपमा संचालन गर्नु थियो। तर, हालसम्म आएका रिपोर्टहरूका अनुसार, यस समूहले महानगरपालिकाको स्रोत र साधनको दुरुपयोग गरी भ्रष्टाचारलाई प्रोत्साहन गरेको आरोप छ।
अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा मंसिर २१ गते दर्ता गरिएको उजुरीले बालेनको नेतृत्वमा रहेको यो टिमको गतिविधि थप विवादमा पारेको छ। उजुरीमा बालेनका सल्लाहकारहरूले नक्सा पास गर्ने नाममा ठूला व्यापारिक संरचनाहरूबाट मोटो रकम असुल गरेको, सरकारी गाडीको दुरुपयोग गरेको, र विनाप्रतिस्पर्धा ठेक्का दिएका घटनाहरूलाई उल्लेख गरिएको छ। यो उजुरी दर्ता नम्बर C-033275 अन्तर्गत दर्ता गरिएको हो। उजुरीमा सन्तोष पाण्डे र हरिशचन्द्र लामिछानेले नक्सा पासका लागि ५ लाख र १८ लाख घुस मागेको विषयलाई विशेष रूपमा उजागर गरिएको छ। उदाहरणका लागि, नक्सालस्थित होटल हिल्टनको नक्सा पास गर्न र प्रमाणपत्र दिन यस्ता गतिविधि भएको उजुरीमा उल्लेख छ।
महानगरका पूर्वाधार सल्लाहकार सुनिल लम्साल पनि विवादमा परेका छन्। लम्सालले महानगरका लागि खरिद गरिएको सुजुकी बालेनो गाडीको नाम परिवर्तन गरी ‘बालेन’ बनाएको र उक्त गाडीलाई व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि दुरुपयोग गरेको उजुरीमा उल्लेख छ। कानुनअनुसार सरकारी गाडीको बनावट र नाम परिवर्तन गर्न अनुमति छैन। तर, लम्सालले यो काम गरेका छन्। उनले गाडी आफ्नो नभएको र महानगरको काममा सबैले प्रयोग गर्ने बताए पनि, उक्त गाडीको नियमित मर्मत खर्च महानगरको स्रोतबाट गरिएको तथ्य बाहिर आएको छ।
महानगरको प्रशासनमा अनियमितताको अर्को उदाहरण बानेश्वर क्षेत्रमा फुटपाथ बजारको नाममा दर्ता नहुने स्टल सञ्चालन गरिएको हो। उजुरीअनुसार, २७५ स्टल सञ्चालन गरी व्यवसायिक कर नबुझाई मासिक १ करोड २० लाख आम्दानी गरिएको छ। यो कमिशन वडा नं. १० का सचिव सुबोध खड्का, एसएसपी राजुनाथ पाण्डे, र बालेनका निजी सचिव भूपदेव शाहसम्म पुगेको उजुरीमा उल्लेख छ।
महानगरको ‘जहाँ खाली, त्यहाँ हरियाली’ कार्यक्रममा पनि अनियमितता भएको उजुरीमा उल्लेख छ। प्रत्येक वडामा १० लाखको हरियाली प्रवर्द्धन कार्यक्रमका ठेक्काहरू बिना प्रतिस्पर्धा दिइएको छ। यसका कमिशन भूपदेव शाह र सल्लाहकार अर्जुन घिमिरेसम्म पुगेको भनिएको छ।
महानगरको सूचना प्रविधि विभागमा पनि ठूलो अनियमितता भएको देखिन्छ। सूचना प्रविधिको प्याकेज खरिद गर्दा विनाप्रतिस्पर्धा करोडौं खर्च गरिएको छ। सल्लाहकार सुदिप ढकाल र भूपदेव शाहमाथि यसमा संलग्नता रहेको आरोप लगाइएको छ।
यस्ता आरोपहरूप्रति सल्लाहकारहरूले आफ्ना पक्ष राखेका छन्। भूपदेव शाहले यी सबै आरोपहरूलाई आधारहीन भनेका छन्। उनले भने, "हामी प्रमाण पर्खिरहेका छौं। यदि ५ रुपैयाँको पनि भ्रष्टाचार भएको प्रमाणित भएमा कारबाही गरिनेछ।" कुमार बञ्जनकारले भने बिद्यार्थीहरूको खाजामा कुनै टेन्डर नहुने र स्कुलमा जाने रकम स्कुलमै खर्च हुने बताएका छन्।
तर, यस्ता तर्कहरूले जनतामा चासो घटाएको देखिँदैन। जनताले पारदर्शी र जवाफदेही महानगरको अपेक्षा गरेका थिए। तर, हाल ‘टिम बालेन’ को मनोमानी, स्रोतको दुरुपयोग र भ्रष्टाचारले जनतामा निराशा मात्र पैदा गरेको छैन, बालेन शाहको नेतृत्वमाथि नै गम्भीर प्रश्न खडा गरिदिएको छ।
उजुरीमा उल्लेख भएका सबै घटनाहरू प्रमाणित भएमा, यो न केवल महानगरको प्रशासनिक असफलताको प्रतिक हो, तर बालेन शाहले गरेको पारदर्शिता र सुशासनको वाचा पनि संकटमा पर्नेछ। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले यी आरोपहरूको गम्भीर छानबिन गरी सत्यतथ्य बाहिर ल्याउनुपर्ने आवश्यकता छ। यदि तुरुन्तै कदम चालिएन भने, काठमाडौं महानगरपालिकाको छवि थप क्षतिग्रस्त हुने खतरा देखिन्छ। जनताले अझै पनि बालेन नेतृत्वबाट आशा गरिरहेका छन्, तर यो आशा अब तत्काल कदममा निर्भर छ।
क्लिक गर्नुहोस् ‘महानगरपालिकामा महाभ्रष्टाचार’ र यससम्बन्धी समाचारहरू पढ्नुहोस्।
महानगरपालिकामा महाभ्रष्टाचार
