काठमाडौं: सोलुखुम्बु जिल्लाको खुम्बु पासाङ ल्हामु गाउँपालिका-५ स्थित थामे गाउँमा शुक्रबार भएको भयानक बाढीले करिब २० घर डुबाएको छ। विशेषज्ञहरूले बाढीको कारण माथिल्लो क्षेत्रमा भएको तीव्र हिमपात पग्लनु भएको शंका गरेका छन्।

राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरण (NDRRMA) का अध्यक्ष अनिल पोखरेल नेतृत्वको अध्ययन टोलीले आज काठमाडौंबाट थामे जाने योजना बनाएको छ। शुक्रबार नै टोलीले यो प्रकोपको अनुसन्धान र मूल्यांकन गर्न जाने योजना बनाएको भए पनि खराब मौसमका कारण खुम्बु क्षेत्रमा हेलिकप्टर उडान सम्भव भएन। स्रोतका अनुसार, यस टोलीमा रक्षामन्त्री मान बहादुर रायले पनि सहभागिता जनाउन सक्नेछन्।

विशेषज्ञहरूका अनुसार यो बाढी ६,९३८ मिटर अग्लो तेङ्गी रागी टाउदेखि तासी लाप्चासम्म फैलिएको जलाधार क्षेत्रमा भएको तीव्र हिम पग्लनले निम्त्याएको भूक्षय र बाढीबाट आएको विश्वास गरिन्छ। यस बाढीले तासी लाप्चाको पूर्वी भागमा रहेका तीनवटा परmafrost संरचनाहरू पनि बगाएको छ।

थामे गुम्बा नजिकको तटीय बस्तीको जलाधार क्षेत्र तेङ्गी रागी टाउ हुँदै तासी लाप्चा र कोंग्दे रि सम्म फैलिएको छ। गौरिशंकर संरक्षण क्षेत्रको उत्तरपूर्वी भागमा रहेका पहाडहरूमा अझै धेरै हिउँ रहेका छन्, जसले गर्दा माथिल्लो थामे क्षेत्रमा थुप्रै तालहरू बनेका छन्।

बाढीले थामे क्षेत्रमा धेरै आवासीय र पर्यटन सम्बन्धी संरचनाहरू ध्वस्त पारेको छ। भूवैज्ञानिक श्रीकमल द्विवेदीले बाढीको फुटेजमा ठूलो मात्रा सेडिमेन्ट फ्लो देखेर, हिमनदी माथिको बरफ र हिउँको तीव्र पग्लाइले यस प्रकोप निम्त्याएको हुन सक्ने बताए। द्विवेदीका अनुसार, "यो विपत्ति विश्वव्यापी तापमान वृद्धिसँग जोडिएको छ। तापक्रम वृद्धिले हिउँ पग्लनलाई तीव्र बनाउँछ, र यस प्रकारका बाढी निम्त्याउने मुख्य कारण पनि यही हो।"

थामे, जुन लगभग ३,८०० मिटरको उचाइमा अवस्थित छ, विश्वविख्यात शेरपा पर्वतारोहीहरूको गाउँ हो, जसमा माउन्ट एभरेस्ट आरोहण गर्ने पहिलो व्यक्ति शेरपा तेन्जिङ नोर्गे पनि यहीँका थिए। बाढीले १५ वटा घर, एक स्कूल, र एक स्वास्थ्य चौकी पूर्ण रूपमा नष्ट गरेको छ। हालसम्म कुनै मृत्यु वा घाइतेको खबर प्राप्त नभए पनि, बाढीले गाउँको संरचना ध्वस्त पारेको छ।

नेपाली सेनाका प्रवक्ता गौरव कुमार केसीले १५ घरहरू बगाएको जानकारी दिँदै उद्धार टोलीले मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानमा पुर्याइरहेको बताए। स्थानीय अधिकारीहरूले खराब मौसमका कारण हेलिकप्टर प्रयोग गर्न असम्भव भएको र शनिबार बिहान पहाडमा अनुसन्धान गर्न योजना बनाइएको जानकारी दिएका छन्।

वैज्ञानिकहरूले जलवायु परिवर्तनका कारण हिमालयका हिमनदीहरू तीव्र गतिमा पग्लिरहेको र यसले अस्थिर हिमनदी तालहरू बनाइरहेको चेतावनी दिएका छन्। पछिल्ला दशकहरूमा, हिमालयमा सयौँ हिमनदी तालहरू उत्पन्न भएका छन्, जसमा नेपालमा २,०७० भन्दा बढी हिमनदी तालहरू दर्ता गरिएको छ, जसमा २१ लाई "संभावित खतरनाक" भनेर चिन्हित गरिएको छ।