✍️ सम्पादकीय 

नेपालका नागरिक विपिन जोशीको हमासद्वारा गरिएको अपहरण र हत्या केवल एउटा व्यक्तिगत त्रासदी होइन, यो नेपालको राष्ट्रिय सुरक्षा नीति, कूटनीतिक दृष्टिकोण र अन्तर्राष्ट्रिय दायित्वबारे गम्भीर प्रश्न उठाउने घटना हो। युद्धमा संलग्न नहुँदा नहुँदै विपिनलाई अपहरण गरी हत्या गर्नु अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनको स्पष्ट उल्लङ्घन हो। यो कार्य कुनै पनि दृष्टिले वैध ठहरिँदैन र आतंककारी गतिविधिको प्रष्ट उदाहरण हो। यस सम्पादकीयको अडान स्पष्ट छ — नेपालले अब ढिलाइ नगरी हमासलाई आधिकारिक रूपमा आतंककारी संगठन घोषणा गर्नुपर्छ र आफ्नो विदेश नीति यसअनुसार अद्यावधिक गर्नुपर्छ।

विपिन जोशी कुनै युद्धकारी समूहका सदस्य थिएनन्। उनी साधारण नागरिकका रूपमा काममा संलग्न थिए। तर हमासले उनीजस्ता गैर–इजरायली नागरिकहरूलाई लक्षित गरी हत्या गर्‍यो, जबकि इजरायली नागरिकहरूलाई बार्गेनिङ कार्डका रूपमा प्रयोग गर्‍यो। यो रणनीति आतंकवादकै परिभाषामा पर्छ। अझ गम्भीर कुरा, नेपालभित्रै केही व्यक्तिहरूले हमासजस्तो संगठनलाई समर्थन गर्दै सडकमा प्रदर्शन गरेका दृश्यले देशभक्ति र राष्ट्रिय सरोकारबारे प्रश्न उठाएको छ। अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता सुनिश्चित रहोस्, तर विदेशी आतंककारीलाई समर्थन गर्ने गतिविधिलाई कानुनी नियन्त्रणबिना छोड्नु राज्यका लागि जोखिमपूर्ण संकेत हो।

नेपाल र हमास/पेलिस्टाइनबीच कुनै विशेष रणनीतिक सम्बन्ध छैन। नेपालको हितको दृष्टिले हेर्दा, यो सम्बन्ध एक नेपाली नागरिकको अपहरण र हत्यासम्म मात्र सीमित छ। यस सन्दर्भमा नेपालले अझ स्पष्ट र ठोस कूटनीतिक संकेत दिनु अत्यावश्यक छ। एकातिर, इजरायलले दशकोंदेखि कृषि, रोजगारी र प्रविधि क्षेत्रमा नेपालको आर्थिक–सामाजिक विकासमा योगदान दिइरहेको छ। अर्कोतिर, हमासले नेपाली नागरिकलाई लक्षित गरी हत्या गरेको छ। यी तथ्यले नेपालको विदेश नीतिमा प्राथमिकता स्पष्ट गर्न सजिलो बनाउँछ।

अब नेपालले स्पष्ट नीति अपनाउनुपर्छ — पहिलो, संसद वा मन्त्रिपरिषद् मार्फत हमासलाई औपचारिक रूपमा आतंककारी संगठनको सूचीमा राख्नुपर्छ। दोस्रो, राष्ट्रिय कानुन अनुसार विदेशी आतंकवादी संगठनलाई समर्थन गर्ने गतिविधिमा संलग्न व्यक्तिहरूमाथि अनुसन्धान र कारबाहीको स्पष्ट व्यवस्था गर्नुपर्छ। तेस्रो, संयुक्त राष्ट्रसंघ वा अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा आतंकवादविरुद्ध नेपालको अडानलाई सक्रिय कूटनीतिक पहलकदमीमार्फत देखाउनुपर्छ। आवश्यकता परे, नेपालले अमेरिका र इजरायलसँग सहकार्य गर्दै गाजामा शान्ति स्थापनासम्बन्धी पहलमा सैनिक वा मानवीय सहभागिता पनि प्रस्ताव गर्न सक्दछ।

विपिन जोशीको निधनले सम्पूर्ण राष्ट्रलाई भावनात्मक रूपमा आक्रान्त बनाएको छ। यसको मुख्य जिम्मेवार हमास हो, तर नेपालभित्रै आतंकलाई परोक्ष समर्थन गर्नेहरू पनि नैतिक रूपमा निर्दोष ठहरिँदैनन्। संयुक्त राष्ट्रसंघमा हमासलाई परोक्ष बल पुग्ने गरी निर्णय गर्ने व्यक्तिहरूले पनि जवाफदेही बन्नुपर्छ।

अब समय आइसकेको छ—नेपालले आफ्नो विदेश नीति र सुरक्षा दृष्टिकोण स्पष्ट र ठोस बनाओस्। आतंकवादविरुद्धको अडान शब्दमा मात्र होइन, कार्यमा देखियोस्। इतिहासले प्रतीक्षा गर्दैन; आजका निर्णयले भोलिको राष्ट्रिय मर्यादा निर्धारण गर्छ।