विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ) ले गाजाको स्वास्थ्य प्रणाली “ध्वस्त” भइसकेको र त्यसका कारण रोगको प्रकोप नियन्त्रणबाहिर फैलिँदै गएको चेतावनी दिएको छ। पूर्वी भूमध्यसागरका लागि डब्ल्यूएचओकी क्षेत्रीय निर्देशक डा. हनान बाल्खीका अनुसार अहिले ३६ मध्ये १३ वटा अस्पताल मात्रै आंशिक रूपमा सञ्चालनमा छन्, गाजा सहरमा आठवटा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र सीमित जनशक्तिसहित सेवा दिइरहेका छन्। उनले मेनिन्जाइटिस, गुइलेन–बार्रे सिन्ड्रोम र श्वासप्रश्वाससम्बन्धी सङ्क्रामक रोग “अनियन्त्रित रूपमा” फैलिन सक्ने भन्दै इन्धन, खाना, औषधि–उपकरण र स्वास्थ्यकर्मीको पहुँच तत्काल बढाउन आग्रह गरिन्। अक्टोबर ७, २०२३ यताकाे अवधिमा संयुक्त राष्ट्र निकायहरूमा ८०० भन्दा बढी स्वास्थ्य पूर्वाधारमाथि आक्रमणको रिपोर्ट दर्ता भएको तथ्याङ्क डब्ल्यूएचओले उद्धृत गरेको छ। डा. बाल्खीका शब्दमा, आवागमनमा रहेका रोकावट र द्रुत रूपमा बदलिँदो अवस्थाले क्षतिको पूर्ण मूल्याङ्कन गर्न गाह्रो पारेको छ, र युद्धपछिको पुनर्निर्माणका लागि अरबौँ डलर र दशकौँ समय लाग्न सक्छ।

डब्ल्यूएचओको ताजा मूल्याङ्कनले युद्ध सुरु भएयता धेरै घाइतेहरू दीर्घकालीन अपाङ्गतामा धकेलिएको र घाइतेमध्ये करिब एक चौथाइ बालबालिका रहेको देखाएको छ। खोप कार्यक्रम अवरुद्ध हुँदा विगत दुई वर्षमा जन्मिएका हजारौँ बालबालिकाले आधारभूत खोप गुमाएको चिन्ता बाल्खीले व्यक्त गरेकी छन्। मानसिक स्वास्थ्य सेवाको माग दोब्बरभन्दा बढी भएको तर उपलब्ध सेवा तीव्र रूपमा घटेको डब्ल्यूएचओको निष्कर्ष छ। घाइतेहरूलाई वेस्ट बैंक वा छिमेकी मुलुकमा शीघ्र स्थानान्तरणका लागि सुरक्षित मार्ग खुलाउन, तथा आवश्यक आपूर्तिमा अवरोध हटाउन उनले अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय र सरोकारवालालाई आह्वान गरिन्। गाजाको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार, इजरायली सैन्य कारबाही सुरु भएपछि कम्तीमा ६७ हजार ९६७ जनाको मृत्यु भएको छ; यो तथ्याङ्क मन्त्रालयको दाबी हो र स्वतन्त्ररूपमा यथार्थापन गर्न कठिन रहेको डब्ल्यूएचओले संकेत गरेको छ।

अक्टोबर २०२३ देखि निरन्तर भइरहेको द्वन्द्वले स्वास्थ्य पूर्वाधार, जनशक्ति र आपूर्ति सञ्जाललाई एकसाथ थिलोथिलो बनाएको देखिन्छ। मैदानका चिकित्सकदेखि मानवीय संस्थासम्मको साझा आग्रह स्पष्ट छ—जीवनरक्षक सहायता नरोकिने व्यवस्था, घाइतेको सुरक्षित निकासी र आधारभूत सेवाको पुनर्स्थापना अहिलेै नहुने हो भने सार्वजनिक स्वास्थ्य संकट अझ गहिरिनेछ।