आज १५ जेठ, नेपालले गणतन्त्र दिवसको १८औं वर्षगाँठ मनाइरहेको दिन, राजधानी काठमाडौंमा लोकतन्त्रको आत्मा नै घाइते भएको देखियो। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले “शाही दमन चिरेर जनताले इतिहास लेखेको दिन हो आज” भनेर शुभकामना सन्देश जारी गरे। तर, उही दिन उनले आफ्नै पार्टी कार्यकर्तालाई “काठमाडौं नियन्त्रणमा लिनु” भन्ने निर्देशन दिए, जसले गणतन्त्रको मर्ममाथि प्रश्न उठाएको छ।

प्रधानमन्त्री ओलीले १५ जेठमा काठमाडौंलाई आफ्नो पार्टीको नियन्त्रणमा ल्याउन आह्वान गरेपछि राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले गम्भीर आपत्ति जनाएको छ। आयोगले यस्तो अभिव्यक्तिले कानुनी शासन र लोकतान्त्रिक स्वतन्त्रताको उल्लंघन भएको बताएको छ।

यसैबीच, तीनकुनेमा राजावादी प्रदर्शनमा प्रहरीको बल प्रयोग हुँदा दुई जनाको मृत्यु भयो, जसमा एक पत्रकार पनि थिए। प्रदर्शनकारीहरूलाई तितरबितर पार्न प्रहरीले अश्रुग्यास, पानीको फोहोरा र लाठीचार्ज प्रयोग गरेको थियो।

पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र शाहले पनि हालैको भिडियो सन्देशमा जनतालाई राजतन्त्र पुनःस्थापनाको लागि समर्थन गर्न आह्वान गरेका थिए। उनले लोकतन्त्रको अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै जनतालाई एकताबद्ध हुन आग्रह गरेका थिए।

प्रधानमन्त्री ओली र पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र दुवैको व्यवहारले नागरिक अधिकारको उल्लंघन भएको देखिन्छ। एकातिर ओलीले लोकतन्त्रको रक्षा गर्ने दाबी गर्दैछन्, तर अर्कातिर आफ्नै पार्टी कार्यकर्तालाई राजधानी नियन्त्रणमा लिन निर्देशन दिइरहेका छन्। अर्कातिर, ज्ञानेन्द्रले जनताको भावना उचालेर राजतन्त्र पुनःस्थापनाको प्रयास गरिरहेका छन्।

आजको दिन, जुन दिन जनताले मुकुटको होइन, मुलुकको हितलाई प्राथमिकता दिएका थिए, त्यही दिन नेताहरूले नागरिक अधिकारमाथि प्रहार गरेका छन्। यस्तो अवस्थामा, जनताले लोकतन्त्रको साँचो मर्म बुझ्न र त्यसको रक्षा गर्न सजग रहनु आवश्यक छ। लोकतन्त्रको रक्षा केवल घोषणाबाट होइन, व्यवहारबाट हुन्छ।