नेपाल विद्युत प्राधिकरणले आइतबार सार्वजनिक गरेको विवरणअनुसार राष्ट्रिय विद्युत प्रणालीमा जडित कुल क्षमता ३५ सय मेगावाट नाघेको छ। प्राधिकरणका तथ्यांकअनुसार हाल उपलब्ध विद्युत १५ हजार ६४१ गिगावाट घण्टामा पुगेको छ, जसले नेपालको ऊर्जा पूर्वाधारले पछिल्ला वर्षमा लिएको गतिशीलतालाई देखाउँछ।

प्राधिकरण र यसका सहायक कम्पनीहरूको योगदान कुल प्रणालीको ३४ प्रतिशतमा सीमित देखिएको छ भने स्वतन्त्र विद्युत उत्पादकहरूले ५५ प्रतिशत आपूर्ति गरिरहेका छन्। यससँगै नेपालले अझै ११ प्रतिशत विद्युत भारतबाट आयात गर्नुपर्ने अवस्था रहेको प्राधिकरणले स्पष्ट गरेको छ। यो तथ्यले आन्तरिक उत्पादन विस्तार भइरहेका बेला पनि माग र आपूर्तिको सन्तुलन कायम गर्न नेपाल अझै छिमेकी मुलुकमा निर्भर रहेको संकेत गर्दछ।

आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा आन्तरिक विद्युत खपत १०.७ प्रतिशतले वृद्धि भई ११ हजार ३१९ गिगावाट घण्टामा पुगेको छ। यो वृद्धिले औद्योगिक, व्यावसायिक र घरेलु क्षेत्रमा ऊर्जा प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेको देखाउँछ। त्यस्तै, ग्राहक संख्या अघिल्लो वर्षको तुलनामा ४.६ प्रतिशतले बढेर ५७.१ लाख पुगेको छ।

राष्ट्रिय ग्रिड पहुँच ९८ प्रतिशत पुगेको प्राधिकरणको दाबी छ, जसले नेपाल विद्युतिकरणको अन्तिम चरणतर्फ अग्रसर भएको सङ्केत गर्दछ। विद्युत चुहावटसम्बन्धी तथ्याङ्क पनि सुधारतर्फ देखिएको छ। अघिल्लो वर्षको तुलनामा ०.४७ प्रतिशतले घटेर यो दर हाल १२.२६ प्रतिशतमा झरेको प्राधिकरणले जनाएको छ।

यी तथ्यहरूले नेपाल विद्युत क्षेत्रमा भएको प्रगति मात्र नभई अझै रहँदै आएको चुनौतीलाई पनि प्रस्ट्याउँछन्। आन्तरिक उत्पादन विस्तारसँगै आपूर्ति सन्तुलन गर्ने र आयातमाथिको निर्भरता घटाउनेतर्फ दीर्घकालीन योजना कसरी अघि बढाइन्छ भन्ने प्रश्न अबको नीतिगत बहसको केन्द्रमा रहने देखिन्छ।