बालेनको राज्यमा अख्तियारको दुरुपयोग र भ्रष्टाचार, 'बालेन ब्रान्ड'को अनौठो दृश्य देखियो!
राम प्रसाद रिजाल
काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन शाहले आफ्नो दृढतापूर्ण अभिव्यक्तिहरू र जनताको पक्षमा उभिने शुरुआती कदमहरूले ठूलो चर्चा कमाए। "सिंहदरबार जलाउँछु" भन्ने नारासँगै एमालेको जनसभामा फोहोर गर्नेहरूमाथि जरिवाना लगाउँदै उनले जिम्मेवारीको झलक देखाए। तर, समयसँगै जनताको आशा निराशामा बदलिन थालेको छ। मुख्यतः उनको निकट व्यक्तिहरूको स्रोतको मनपरी प्रयोगले विवादको बिउ रोपेको छ।
तर, महानगरको नेतृत्व सम्हाल्न थालेपछि जनताले राखेको भरोसा क्रमशः निराशामा बदलिँदै गएको छ। बालेनकै निकटस्थ व्यक्तिहरूले महानगरको स्रोत र साधनको दुरुपयोग गरेको खुलेका घटनाहरूले ‘परिवर्तन’ को भावना धूमिल बनाउँदै लगेका छन्।
बालेन ब्राण्डको कार: सार्वजनिक स्रोतको दुरुपयोगको प्रतीक
पूर्वमेयर विद्यासुन्दर शाक्यले प्रयोग गर्दै आएको निलो रङको सुजुकी बालेनो गाडी मेयरका लागि किनिएको थियो। यो गाडी बालेनले आफैं कम प्रयोग गरे पनि, यसलाई उनको सल्लाहकार सुनिल लम्सालले आफ्नो व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिरहेको देखिएको छ।
बुटवलका सुनिल लम्साल, जो बालेनका पुराना सहपाठी र हालका पूर्वाधार सल्लाहकार हुन्, महानगरको सम्पत्ति मानिने उक्त गाडी प्रयोग मात्र गर्दैनन्, उनले यसलाई “बालेन ब्राण्ड” को रुपमा प्रचार गरेका छन्। यसले सार्वजनिक स्रोतको अनियमित प्रयोग र महानगरका कार्यनीतिको उपहास भएको देखिन्छ।
महानगरको सचिवालय: सल्लाहकारहरूको मनोमानी
सल्लाहकारहरूको नियुक्ति अवैतनिक भनिए पनि, उनीहरूले विभिन्न शीर्षकमा लाखौं रुपैयाँ खर्च गरिरहेका छन्। विदेशी भ्रमण, इन्धन सुविधा, र गाडी दुरुपयोगका घटना यसका प्रमाण हुन्।
बालेनका पिए भूपदेव शाहलगायत अन्य धेरैले सरकारी सवारीको अनधिकृत प्रयोग गरिरहेका छन्। कानुनतः यो प्रतिबन्धित भए पनि, महानगरभित्र "बालेन राज" चलिरहेको आरोप छ।
सुनिल लम्सालले प्रयोग गरेको बालेनो गाडी दुर्घटनामा परेको बेला, महानगरकै स्रोतमार्फत मर्मत गरिएको श्रोतले जानकारी दिएको छ। यस्तो व्यवस्थाले महानगरभित्र पारदर्शिताको अभाव मात्र होइन, स्रोतको मनपरी प्रयोगलाई पनि उजागर गर्छ।
जनताको आशा कता हरायो?
बालेनको नेतृत्वले सुरुवातमा दिएको उत्साहले युवाहरूलाई सामेल गराउन र परिवर्तनको छाप छोड्न सफल भए पनि, अहिले सचिवालयको मनोमानी, स्रोतको दुरुपयोग र पारदर्शिताको कमीले जनताको विश्वास गुमाइरहेको छ।
बालेनका सल्लाहकारहरूले विदेशी भ्रमणदेखि व्यक्तिगत सुविधा लिने कामले महानगरको आर्थिक र नैतिक सन्तुलनमा असर पुर्याएको छ। जसले बालेनको नेतृत्वमाथि प्रश्न उठाएको छ। जनताले चाहेको पारदर्शी र जवाफदेही महानगर आज आफैं नै स्वार्थ र अनियमितताको चपेटामा परेको छ।
स्रोतको दुरुपयोग गर्नेहरूको सूची
१. सुनिल लम्साल (पूर्वाधार सल्लाहकार):
बुटवल निवासी र बालेनका पुराना सहपाठी सुनिल लम्साल अहिले पूर्वाधार सल्लाहकारको भूमिकामा छन्। तर, उनी सार्वजनिक सम्पत्ति प्रयोगको सीमालाई बारम्बार उल्लंघन गर्दै आएका छन्।
- गाडी दुरुपयोग:
बालेन ब्राण्डको रुपमा प्रचार गरिएको सुजुकी बालेनो गाडी सुनिलले नियमित प्रयोग गर्दै आएका छन्। यो गाडी मेयरका लागि खरिद गरिएको भए पनि, लम्सालले यसलाई व्यक्तिगत प्रयोजनमा प्रयोग गरेका छन्। - दुर्घटनापछि मर्मत खर्च:
उनीद्वारा प्रयोग गरिएको गाडी दुर्घटना हुँदा, मर्मत खर्च महानगरको वातावरण विभागअन्तर्गतको बजेटबाट भएको खुलेको छ।
२. भूपदेव शाह (पर्सनल असिस्टेन्ट):
बालेनका पीए भूपदेव शाहले सरकारी सवारीसाधन नियमित प्रयोग गर्दै आएका छन्।
- इन्धन सुविधा:
उनलाई कानुनविपरीत सरकारी इन्धन सुविधा उपलब्ध गराइएको छ। - अनधिकृत लाभ:
पदको आडमा उनले विभिन्न शीर्षकमा असामान्य आर्थिक सुविधा लिएका छन्।
३. सुदिप ढकाल (सूचना प्रविधि सल्लाहकार):
बुटवलकै तिलोत्तमा नगरपालिकामा कम्प्युटरको काम गर्दै आएका सुदिपलाई महानगरको सूचना प्रविधि विभागमा ल्याइएको छ।
- अवैतनिक सल्लाहकारको उपाधि:
"अवैतनिक" भनिए पनि, उनी विभिन्न बैठक र भत्ताका नाममा लाखौं रकम खर्च गरिरहेका छन्।
४. कुमार व्यञ्जनकार र शैलेन्द्र झा:
महानगरका योजनाकारको रूपमा काम गर्दै आएका यी व्यक्तिहरूले पनि सरकारी स्रोतको मनपरी प्रयोग गरेको आरोप छ।
- परामर्शको नाममा खर्च:
लाखौंको रकम सल्लाहकारहरूको अनुगमन भत्ता र परामर्श सेवामा खर्च गरिएको छ।
असामान्य सुविधाहरूको सूची
-
विदेश भ्रमण:
बालेनका सल्लाहकारहरू र सचिवालयका सदस्यहरूले महानगरको बजेटबाट विभिन्न विदेशी भ्रमण गरेका छन्। यी भ्रमणहरू महानगरका योजना र नीति निर्माणसँग प्रत्यक्ष सम्बन्धित नभएको देखिन्छ। -
इन्धन र गाडी प्रयोग:
मेयरका लागि छुट्याइएको गाडी, इन्धन र अन्य सेवाहरू बालेनका निकट व्यक्तिहरूले व्यक्तिगत लाभका लागि प्रयोग गरेका छन्। -
भत्ता र मर्मत खर्च:
अनधिकृत रूपमा भत्ता वितरण र स्रोत खर्च गरिएको छ। यो रकम कार्यालयीय नीतिको मर्मविपरीत छ।
जनताको आशा: फेरि भर पाउने?
बालेन शाह नेतृत्वको सुरुवाती जोशले जनतामा ठूलो विश्वास जगाए पनि, हाल स्रोतको दुरुपयोग र अनियमितताको मनोमानीले त्यो विश्वास गुमाउँदै लगेको छ। यस्ता घटना तत्काल रोक्न र दोषीलाई कारबाही गर्न नसकिए, महानगरको भविष्य र बालेनको नेतृत्व दुबै संकटमा पर्न सक्छ।
जनताले पारदर्शिता र जवाफदेहिताको माग गरिरहेका छन्। बालेनले यसलाई समयमै सम्बोधन गरेनन् भने, परिवर्तनको नाममा सुरु भएको अभियान नै अन्योलको अँध्यारोमा हराउन सक्छ।
यसरी स्रोत र साधनको दुरुपयोग गर्नु, अवैतनिक सल्लाहकारलाई सुविधा उपलब्ध गराउनु तथा विदेशी भ्रमणको व्यवस्था गर्नु भ्रष्टाचार र अख्तियारको दुरुपयोगको स्पष्ट उदाहरण हो, जुन कानूनअनुसार दण्डनीय अपराध हो। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले यस विषयमा तत्काल ध्यान दिएर अनुसन्धान शुरू गर्न र आवश्यक कारबाहीको प्रक्रिया अघि बढाउन सक्ने अधिकार राख्छ।
सूचना: काठमाडौं महानगरपालिकाको प्रशासनप्रति जनताबाट गम्भीर गुनासाहरू प्राप्त भइरहेका छन्, जसअनुसार मेयर बालेन शाहको नेतृत्वमा रहेको टिमले विभिन्न अवैध संरचनाहरूका मालिकहरूसँग अनैतिक लाभ (घुस) लिएको आरोप उठाइएको छ। यस प्रकारका गतिविधिहरूका कारण महानगर प्रशासनले यस्ता अवैध संरचनाहरूको अनुगमन, नियमन तथा भत्काउने जिम्मेवारीप्रति उदासीनता देखाएको जस्तो प्रतीत भइरहेको छ। यस विषयमा थप विवरणहरू क्रमिक रूपमा सार्वजनिक गरिनेछ।- नेपाल आज
महानगरपालिकामा महाभ्रष्टाचार
