बालेन र कुलमानको प्रधानमन्त्री दाबी, रविको मौनताले राजनीति ततायो
प्रधानमन्त्री दौडको चर्चा: बालेन–रवि–कुलमान त्रिकोणीय राजनीति
काठमाडौँ—राजनीतिक वृत्तमा हलचल ल्याउने एक घटनाक्रम सार्वजनिक चर्चामा आएको छ। विभिन्न राजनीतिक तथा प्रशासनिक स्रोतका अनुसार काठमाडौँ महानगरपालिकाका मेयर बालेन शाह र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछानेबीच हालै भेटवार्ता भएको बताइएको छ। उक्त भेटमा बालेन शाहले आफूलाई आगामी प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवारका रूपमा अघि सार्ने प्रस्ताव राखेको दाबी स्रोतहरूले गरेका छन्। तर सो प्रस्तावप्रति रवि लामिछानेले कुनै औपचारिक प्रतिक्रिया नदिएको र मौन बसेको भनाइ छ। यस विषयमा रवि लामिछाने वा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले हालसम्म न त सार्वजनिक रूपमा पुष्टि गरेका छन्, न त खण्डन नै।
राजनीतिक समीकरणलाई थप जटिल बनाउने अर्को पाटो रवि लामिछानेको संसदीय भविष्यसँग जोडिएको छ। प्रतिनिधिसभा चुनाव जितिसके पनि उनी संसद् सदस्यका रूपमा पुनः स्थापित हुने सम्भावना कमजोर देखिएको कानुनी तथा राजनीतिक विश्लेषकहरूको टिप्पणी छ। यसबारे निर्वाचन आयोग वा अदालतबाट अन्तिम टुंगो लाग्न बाँकी नै रहेकाले यही अनिश्चितताले प्रधानमन्त्रीको दौडसम्बन्धी चर्चालाई अझ तीव्र बनाएको देखिन्छ।
यसैबीच, शहरी विकास, भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात, ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रीसमेत रहेका तथा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका पूर्व कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले बालेन शाहलाई प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवारका रूपमा अघि सार्न समर्थन गर्न आग्रह गरेको चर्चा पनि राजनीतिक वृत्तमा फैलिएको छ। स्रोतहरूका अनुसार कुलमान र बालेनले एक–अर्कालाई समर्थन गर्न आग्रह गरेको भनाइ छ। यही सन्दर्भमा बालेन शाहले प्रधानमन्त्री बन्ने आफ्नो आकांक्षा कुलमान घिसिङसँग पनि व्यक्त गरेका थिए भन्ने दाबी गरिएको छ। चासोको विषय के छ भने, घिसिङ र बालेन दुवैलाई सम्भावित प्रधानमन्त्रीका आकांक्षीका रूपमा हेरिन थालिएको छ। यद्यपि कुलमान घिसिङ हाल कुनै औपचारिक राजनीतिक पदमा छैनन् र उज्यालो नेपाल पार्टीका ‘स्पोन्सर’का रूपमा मात्र चिनिन्छन् भन्ने दाबी सम्बन्धित व्यक्तिहरूले गर्दै आएका छन्। उज्यालो नेपाल पार्टीले भने यसबारे अहिलेसम्म कुनै स्पष्ट धारणा सार्वजनिक गरेको छैन।
बालेन शाहको राजनीतिक हैसियत आफैंमा अलग प्रकृतिको देखिन्छ। उनी हालसम्म कुनै पनि राजनीतिक दलसँग औपचारिक रूपमा आबद्ध छैनन्। तर लौरो चुनाव चिन्ह भएको देश विकास पार्टी—तत्कालीन हाम्रो नेपाली पार्टी—लाई बालेनले ‘बार्गेनिङ टुल’का रूपमा प्रयोग गर्न खोजिरहेको चर्चा उनका नजिकका व्यक्तिहरूबाटै बाहिरिन थालेको छ। विडम्बना के छ भने, सोही पार्टीलाई बालेनले अघिल्लो निर्वाचनमा सार्वजनिक रूपमा समर्थन गर्न अस्वीकार गरेका थिए। अहिले भने बालेनका आसेपासेहरूले देश विकास पार्टी नै “बालेनको पार्टी” हो भन्न थालेका छन्। यद्यपि पार्टी नेतृत्वले यस्तो दाबीलाई औपचारिक रूपमा स्वीकार गरेको छैन।
यी सबै घटनाक्रम सार्वजनिक अभिव्यक्ति, अनौपचारिक भेटघाट र स्रोतमा आधारित चर्चासम्म सीमित छन्। प्रत्यक्ष संलग्न प्रमुख पात्रहरू—बालेन शाह, रवि लामिछाने र कुलमान घिसिङ—बाट स्पष्ट तथा आधिकारिक वक्तव्य नआएसम्म यी दाबीहरूलाई पुष्टि भएको मान्न सकिने अवस्था छैन। तर एकातिर दलविहीन लोकप्रिय व्यक्तित्व, अर्कोतिर स्थापित पार्टी नेता, र तेस्रो पक्षमा प्रशासक छविका पात्रबीच देखिएको यो राजनीतिक तरंगले नेपालमा आगामी शक्ति–सन्तुलन कुन दिशातर्फ मोडिन्छ भन्ने गम्भीर प्रश्न भने अवश्य उठाएको छ। अन्ततः प्रधानमन्त्रीको कुर्सी केवल चर्चाबाट होइन—संविधान, संसद्, दलगत समर्थन र जनादेशको कठोर परीक्षण पार गरेपछि मात्रै तय हुने यथार्थले यो राजनीतिक नाटकको अन्तिम अङ्क अझै बाँकी रहेको संकेत गर्छ।