सरकारी विभेद: विमान र बस यात्रामा देखिएको दु:खको कथा
मिति र स्थान
त्रिशूली बस दुर्घटना: १२ जुलाई २०२४, नारायणघाट-मुग्लिङ्ग सडक, चितवन
सौर्य एयरलाइन्स विमान दुर्घटना: २४ जुलाई २०२४, त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल, काठमाडौं
घटनाहरू
त्रिशूली बस दुर्घटना
१२ जुलाई २०२४ मा, नारायणघाट-मुग्लिङ्ग सडकमा दुई बसहरू पहिरोमा परेको कारण त्रिशूली नदीमा बगाए। एउटा बस गौरतर्फ जाँदै थियो भने अर्को काठमाडौंतर्फ जाँदै थियो, जसमा कुल ६५ यात्रु थिए। लगातारको वर्षाले उद्धार कार्यलाई गम्भीर रूपमा अवरुद्ध गरेको थियो। अहिलेसम्म बसहरू फेला परेको छैनन् र ६५ यात्रुहरू सबै बेपत्ता छन्, जसमा मात्र तीन जना बाँच्न सफल भएका छन्।
सौर्य एयरलाइन्स विमान दुर्घटना
२४ जुलाई २०२४ मा, सौर्य एयरलाइन्सको एक विमान त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट उडान भरेपछि केही समयमा नै दुर्घटना भयो। विमान पोखरातर्फको नियमित परीक्षण उडानमा थियो र त्यसमा १९ जना मानिसहरू थिए। दुर्घटनामा १८ जनाको मृत्यु भएको थियो, केवल पाइलट, क्याप्टेन मनीषरत्न शाक्य, गम्भीर घाइते भएका थिए र अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो।
हताहती र बाँचेकाहरू
त्रिशूली बस दुर्घटना:
- कुल यात्रुहरू: ६५
- बाँचेकाहरू: ३
- मृत्यु: ६२ (बसहरू फेला नपरेको कारण मृत मानिन्छन्)
सौर्य एयरलाइन्स विमान दुर्घटना:
- कुल यात्रुहरू: १९
- बाँचेकाहरू: १
- मृत्यु: १८
सरकारी प्रतिक्रिया
मन्त्रिपरिषद निर्णय र अनुसन्धान आयोग
त्रिशूली बस दुर्घटनाको लागि सरकारले कुनै मन्त्रिपरिषद निर्णय वा अनुसन्धान आयोग गठन गरेको छैन। जबकि सौर्य एयरलाइन्स विमान दुर्घटनापछि नेपाल सरकारको मन्त्रिपरिषदले तत्कालै पूर्व CAAN महानिर्देशक रति शाक्यको नेतृत्वमा अनुसन्धान आयोग गठन गर्यो, जसलाई ४५ दिन भित्र प्रतिवेदन पेश गर्न जिम्मा दिइयो। मन्त्रिपरिषद वैठकले जहाज दुर्घटनाको शोकमा राष्ट्रिय झण्डा आधा झुकाउने निर्णय पनि गरेको छ ।
प्रधानमन्त्रीको भ्रमण
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सौर्य एयरलाइन्स विमान दुर्घटनाका एकमात्र बाँचेकाहरू क्याप्टेन शाक्यलाई भेट्न अस्पताल गए र उद्धार तथा अनुसन्धान कार्यहरूलाई निरीक्षण गरे। तर, त्रिशूली बस दुर्घटनाका बाँचेकाहरू वा पीडित परिवारहरूको लागि कुनै भ्रमणको रिपोर्ट छैन।
आर्थिक असमानता
यी दुई विपत्तिहरूमा सरकारले देखाएको फरक प्रतिक्रिया आर्थिक असमानता दर्शाउँछ। बस दुर्घटनामा गरिब मानिसहरू संलग्न भएको सम्भावना छ भने विमान दुर्घटनामा धनी मानिसहरू संलग्न थिए, जसले गर्दा सरकारको प्रतिक्रिया को तात्कालिकता र मापनमा प्रभाव परेको हुन सक्छ।
तुलनात्मक विश्लेषण
-
सरकारी कार्य:
- बस दुर्घटना: मन्त्रिपरिषद निर्णय वा अनुसन्धान आयोग गठन गरिएको छैन।
- विमान दुर्घटना: मन्त्रिपरिषदले अनुसन्धान आयोग गठन गर्यो र तुरुन्तै कदम चाल्यो।
-
पीडितहरूको संख्या:
- बस दुर्घटना: ६५ यात्रुहरू, ६२ मृत मानिन्छन्।
- विमान दुर्घटना: १९ यात्रुहरू, १८ मृत।
-
प्रधानमन्त्रीको संलग्नता:
- बस दुर्घटना: कुनै भ्रमणको रिपोर्ट छैन।
- विमान दुर्घटना: प्रधानमन्त्रीले अस्पतालमा बाँचेकालाई भेटे।
-
आर्थिक कारकहरू:
- बस दुर्घटना: पीडितहरू निम्न आर्थिक पृष्ठभूमिका सम्भव छ।
- विमान दुर्घटना: पीडितहरू धनी व्यक्ति थिए, जसले सरकारको प्रतिक्रिया बलियो बनाएको हुन सक्छ।
निष्कर्ष
दुई दुःखद घटनाहरू—पहिरोमा बगेर बस दुर्घटना र उडान पछि तुरुन्तै विमान दुर्घटना—ले सरकारको प्रतिक्रिया र सामाजिक प्रभावमा स्पष्ट भिन्नता देखाउँछ। दुबै घटनामा जीवनको ठूलो क्षति भए पनि, घटनाहरूको पछिल्लो चरणले पीडितहरूको आर्थिक स्थिति अनुसार व्यवस्थापनमा सम्भावित पूर्वाग्रहहरू उजागर गरेको छ। विमान दुर्घटनापछि अनुसन्धान आयोगको गठन र उच्चस्तरीय भ्रमणहरूले बस दुर्घटनाप्रति देखाइएको मधुर प्रतिक्रिया संग तुलना गर्दा विपत्तिको व्यवस्थापन र पीडितको समर्थनको लागि अझै समानता आवश्यक भएको संकेत गर्दछ।
