गोलन हाइट्स आक्रमणले मध्यपूर्वमा तनाव चर्कायो: नेपालको चुनौती
गोलन हाइट्समा भएको रकेट आक्रमणमा बालबालिकासहित कम्तीमा १२ जनाको ज्यान गएपछि हिज्बुल्लाह र इजरायलबीचको तनाव उत्कर्षमा पुगेको छ। यो आक्रमण इजरायलको उत्तरी सीमा क्षेत्रमा भएको सबैभन्दा घातक घटना हो, जसले द्वन्द्व चर्किन सक्ने भय उत्पन्न गरेको छ।
गोलन हाइट्स इजरायलद्वारा अधीनस्थ क्षेत्र हो, जहाँ हिज्बुल्लाहले रकेट प्रहार गरेको इजरायलको आरोप छ। यस आक्रमणपछि हजारौँ मानिसहरू गोलन हाइट्समा मारिएका व्यक्तिहरूको अन्तिम संस्कारमा सहभागी भएका थिए।
हिज्बुल्लाह के हो?
हिज्बुल्लाह शिया मुस्लिमहरूको संस्था हो, जुन राजनीतिक रूपमा प्रेरित छ र लेबननको सबैभन्दा शक्तिशाली सशस्त्र समूह हो। यसको शाब्दिक अर्थ 'ईश्वरको दल' हो। इजरायलविरुद्ध लड्नका लागि सन् १९८० को दशकको आरम्भमा इरानले यसको स्थापना गरेको थियो।
सन् १९९२ यता हिज्बुल्लाहले निर्वाचनमा सहभागी हुँदै आएको छ र लेबननको राजनीतिमा यसको राम्रै प्रभाव छ। यसले दक्षिणी लेबननमा हजारौँ लडाकुहरू र विशाल क्षेप्यास्त्रसहितका अस्त्रहरू तैनाथ गरेको छ। यद्यपि पश्चिमा देशहरू, इजरायल, खाडी राष्ट्रहरू, र अरब लीगले हिज्बुल्लाहलाई आतङ्कवादी संस्था भनेका छन्।
हिज्बुल्लाहका नेता हसन नस्रल्लाह
शेख हसन नस्रल्लाह, शिया धर्मगुरु हुन् र सन् १९९२ देखि हिज्बुल्लाहको नेतृत्व गर्दै आएका छन्। उनी इरानका सर्वोच्च नेता अयातूल्लाह अली खामनेईसँग निकट सम्बन्ध राख्छन्। नस्रल्लाहले हिज्बुल्लाहसँग एक लाख लडाकु रहेको दाबी गरेका छन्, यद्यपि स्वतन्त्र आकलनमा हिज्बुल्लाहसँग २०,००० देखि ५०,००० सम्म लडाकु रहेको बताइन्छ।
इजरायल र हिज्बुल्लाहबीचको सम्भावित युद्ध
गत अक्टोबरमा हमासले इजरायलमा गरेको आक्रमणको समर्थनमा हिज्बुल्लाहले पनि इजरायली सैन्य क्षेत्रमा आक्रमण गरेको थियो। त्यसयता, हिज्बुल्लाहले इजरायलको उत्तरी क्षेत्र र गोलन हाइट्समा रकेट प्रहार गर्नुका साथै इजरायली बख्तरबन्द गाडीमा क्षेप्यास्त्र प्रहार र विस्फोटक पदार्थ बोकेका ड्रोनहरूबाट सैन्य संरचनामा आक्रमण गरेको छ।
इजरायली डिफेन्स फोर्सेस (आईडीएफ)ले पनि हिज्बुल्लाहका शिविरमा आक्रमण गरी प्रतिवाद गरेको छ। संयुक्त राष्ट्रसङ्घले आक्रमणहरूका कारण लेबननमा ९०,००० मानिसहरू आफ्नो घर छोड्न बाध्य भएको जनाएको छ।
अधिकारीहरूले हिज्बुल्लाहको आक्रमणमा इजरायलमा ६०,००० सर्वसाधारण मानिसले आफ्नो घर छोड्नुपरेको र १० सर्वसाधारण नागरिकसहित ३३ जना मारिएको बताएका छन्।
दुवै पक्षबाट घातक आक्रमणका घटनाहरू हुन सक्ने र स्थिति नियन्त्रण बाहिर जान सक्ने चिन्ता व्यक्त गरिएको छ।
गोलन हाइट्समा भएको यो आक्रमणले इजरायल र हिज्बुल्लाहबीचको तनावलाई अझै चर्काएको छ, जसले सम्भावित द्वन्द्वको खतरा बढाएको छ। यस घटनाले क्षेत्रीय स्थायित्वमा गम्भीर चुनौती खडा गरेको छ र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि चासो बढाएको छ। नेपालका लागि, मध्यपूर्वमा हुने यस्ता द्वन्द्वहरूले आर्थिक र सामाजिक असर पार्न सक्छ, विशेष गरी खाडी राष्ट्रहरूमा काम गर्ने नेपाली कामदारहरूको सुरक्षामा प्रत्यक्ष प्रभाव पर्न सक्छ। साथै, यो परिस्थितिले नेपाललाई आफ्नो परराष्ट्र नीतिमा सन्तुलन कायम राख्न अझै चुनौतीपूर्ण बनाउँछ, विशेष गरी शान्ति र स्थायित्वका लागि प्रतिवद्ध रहनुपर्दा।
