आज तिम्रो जन्मदिन हो,
र समय आज अलिकति लज्जित जस्तो लाग्छ—
मानौँ यसले हामीमाथि
अनावश्यक हतार गरिदियो।

मृत्यु अन्तिम सत्य हो भन्छन्,
शाश्वत र अवश्यंभावी।
तर हाम्रो जीवनमा
यो सत्य असह्य छिटो आइपुग्यो—
पूरा सपना देख्न नपाउँदै
बिहानमै अस्ताएको घामझैँ।

तिमी केवल छोरा थिएनौ,
कर्तव्यको स्वरूप थियौ।
आमा–बुवाको ढल्कँदो उमेरमा
अन्तिम भरोसा,
चार दिदीबहिनीका आँखामा
भोलिको अर्थ।
घर भन्नु नै
तिमीलाई सम्झिनु थियो।

कोरोनासँग तिमी डरले होइन,
मायाले लडेका थियौ।
आफ्नो सासभन्दा अघि
अरूको सास गन्ने
त्यो मौन साहस
कसैले देखेन,
तर हामीले सधैं महसुस गर्‍यौँ।

त्यो निर्दयी रोगले
न जिम्मेवारी बुझ्यो,
न एक्लो छोरा हुनुको पीडा।
उसले शरीर मात्र होइन,
हाम्रो भविष्यको नक्सा नै
च्यातेर लग्यो।

तिमी गएपछि
घर खाली भएको होइन,
घर गहिरो भएको हो।
हरेक कोठामा
अभावको प्रतिध्वनि छ,
हरेक सन्नाटामा
जीवनको अस्थिरता।

दशैं अब
आशीर्वाद होइन,
अनुत्तरित प्रश्न बनेर आउँछ।
तिहार उज्यालो होइन,
नदेखिने दीपझैँ जलिरहन्छ।
हरेक पर्व
अब सम्झनाको कठोर अभ्यास हो।

आमाको आँसु
अब केवल पीडा होइन,
समयप्रतिको मौन प्रतिवाद हो।
बुवाको चुप्पी
सबैभन्दा साँचो दर्शन हो—
सबै कुरा शब्दमा अटाउँदैनन्।

भन्छन्—
मृत्यु अन्त्य होइन।
तर तिमीले हामीलाई
यो सत्य सिकाउन
अत्यन्तै चाँडो विदा लियौ।
तिमी एक दिन गयौ,
हामी भने
त्यस दिनदेखि
हरेक दिन
अलिकति मर्दैछौँ।

आज तिम्रो जन्मदिन।
केक छैन,
तर सम्झनाको उज्यालो छ।
बत्ती छैन,
तर मनभरि आगो छ।

तिम्रो नाम— तीर्थ—
नाम मात्रै थिएन,
हाम्रो साझा सपना थियो।
आज त्यो सपना
स्मृतिमा परिणत भएको छ,
तर मरेको छैन।

जन्मदिनको शुभकामना—
उत्सवका शब्दमा होइन,
मौनको गहिराइमा।

-चन्दा पराजुली

चन्दा पराजुली