महानगरभित्र भयानक भ्रष्टाचारको खेल! मेयर बालेन 'घेराबन्दी' मा? चुडालको सनसनीपूर्ण खुलासा!
काठमाडौं महानगरपालिकाभित्र पारदर्शिता कमजोर हुँदै गएको र भ्रष्टाचार मौलाउँदै गएको गम्भीर आरोप सार्वजनिक भएको छ। पूर्व नगर नायब निरीक्षक लोकनाथ चुडालले महानगर प्रशासन नीति निर्माणदेखि कार्यान्वयनसम्म विवादास्पद व्यक्तिहरूको प्रभावमा रहेको दाबी गरेका छन्। उनका अनुसार, महानगर प्रहरी तथा अन्य प्रशासनिक निकायहरू भ्रष्टाचारको जालोमा फसेका छन्, जसले गर्दा नीति तथा निर्णयहरू निश्चित समूहको स्वार्थअनुसार निर्देशित हुने गरेका छन्।
लोकनाथ चुडालले काठमाडौं महानगरको विगत ३० वर्षको यात्रा नजिकबाट अवलोकन गरेका छन्। उनले पीएल सिंह, केसब स्थापित, राजा नियुक्त मेयरहरू, विद्यासुन्दर शाक्य, र हालका मेयर बालेन्द्र साहको कार्यशैलीको मूल्यांकन गर्दै विभिन्न प्रशंसा तथा आलोचनाहरू प्रस्तुत गरेका छन्।
पीएल सिंह: प्रहरी बलको अवधारणा स्थापना
पीएल सिंहको कार्यकालमा काठमाडौं महानगरको प्रशासनिक सुधारको जग बसालिएको थियो। उनले महानगर प्रहरी स्थापना गरी सुरक्षा व्यवस्थामा सुधार ल्याउने प्रयास गरे। तर, अत्यधिक विदेश भ्रमण गर्ने उनको प्रवृत्तिका कारण ‘फ्लाइट मेयर’ को रूपमा चिनिए।
केसव स्थापित: मिलेजोलेको नेतृत्व कि स्वार्थमूलक निर्णय?
केसव स्थापितले सिंहले बसाएको जगमा केही महत्वपूर्ण योजना अघि बढाए। तर, उनका कतिपय निर्णयहरूले सत्तारूढ वृत्तलाई आर्थिक रूपमा लाभान्वित गरेको आरोप लाग्दै आएको छ। ‘मेयर भनेको केसव स्थापित’ भन्ने बुझाइ निर्माण गरे पनि, उनी स्वार्थसिद्धि गर्ने नेताका रूपमा चिनिए।
विद्यासुन्दर शाक्य: विवादास्पद कार्यकाल
विद्यासुन्दर शाक्यको कार्यकाल विवादास्पद रह्यो। उनले टुँडिखेलको संरचनागत विकासको नाममा व्यापारिक भवनहरू निर्माणको प्रयास गरे, जुन व्यापक विरोधको कारण रोकियो। महानगरभित्रको कर्मचारी प्रशासन कमजोर रहनुका साथै नीति कार्यान्वयनको कमजोरीका कारण उनको नेतृत्व प्रभावहीन रह्यो।
बालेन्द्र साह: सुधारको आशा कि अपरिपक्वता?
बालेन्द्र साहको नेतृत्वबारे चुडालले मिश्रित प्रतिक्रिया दिएका छन्। उनले केही सुधारका प्रयासहरू गरेको स्वीकारे पनि, निर्णय प्रक्रियामा अपरिपक्वता रहेको बताएका छन्।
"बालेन साहका वरपर रहेका व्यक्तिहरू विवादास्पद छन्, उनीहरूकै प्रभावमा निर्णयहरू बन्छन्।"
भ्रष्टाचारविरुद्धको संघर्ष: घूस खानेलाई मुक्का!
महानगर प्रहरीमा ३० वर्ष सेवा गरेका चुडालले भ्रष्टाचारविरुद्ध लड्दा आफूलाई नै दबाबमा पारिएको खुलासा गरेका छन्।
"एक भ्रष्ट कर्मचारी सेवाग्राहीसँग घूस लिँदै थियो, मैले त्यहीँ मुक्का हानेँ।"
उनका अनुसार, महानगरभित्र प्रशासनिक अनियमितता खुलेआम भइरहेको छ, तर दोषीलाई कारबाही गर्न असम्भवप्रायः बनाइएको छ।
“मैले सहन सकिन, सर्तसहित राजीनामा दिएँ”
चुडालले दुई वर्षअघि राजीनामा दिएका थिए। उनी भन्छन्—
"मेरो जागिरको अवधि बाँकी थियो, तर बालेनको राज्यमा देखेको अन्याय सहन सकिन। मैले सर्तसहित राजीनामा दिए।"
महानगरको निर्णय प्रणाली: कसको प्रभाव?
लोकनाथ चुडालका अनुसार, हाल महानगर प्रशासन निश्चित विवादित समूहहरूको प्रभावमा छ। नीति निर्माणमा पारदर्शिता कमजोर हुँदै गएको छ, र नगरवासीका आवश्यकतालाई बेवास्ता गर्दै केही निश्चित व्यक्तिको स्वार्थअनुसार नीति निर्धारण गरिएको देखिन्छ।
“मैले बालेनभन्दा धेरै भोटो फाटाइसकेको छु”
चुडाल भन्छन्—
"२०५० सालमा म जागिरमा प्रवेश गर्दा बालेन नाबालक थिए। मैले बालेनभन्दा धेरै भोटो फाटाइसकेको छु। पद सानो भएर के भयो? ३० वर्षको अनुभवी आँखाले देखेको कुरा ध्यान दिए, महानगरले फाइदा पाउन सक्ला!"
व्यंग्यको ऐनामा: बुद्धि त ठूलो ठान्नुपर्छ, देखिने गरी भए पनि!
साँच्चै, काठमाडौं महानगरले भाग्यमानी मेयर पाएको रहेछ! सुधारको नाममा कति निर्णयहरू भए, तर असर कतै देखिएन! शायद नगरवासी नै बुझ्न नसक्ने अवस्थामा पुगे। वरपरका विज्ञहरूको ‘गहिरो सोच’ ले महानगरलाई अर्को उचाइमा पुर्याइसकेको हुनुपर्छ, तर त्यो उचाइ कहाँ हो, त्यो कसैले देख्न सकेन। विकासका नाममा योजना घोषणा भइरहन्छन्, तर काठमाडौंका गल्लीहरूजस्तै, नीति पनि हिलाम्य भइदिन्छ। नगरबासीले त सधैंभरि धैर्यधारण गर्नैपर्छ, हैन र?
DECLASSIFIED बालेन्द्र शाह बालेन्द्र साह डीक्लासिफाइड लोकनाथ चुडाल
