हङकङस्थित मानवअधिकार संस्था चाइना लेबर बुलेटिन (CLB) ले चीनभरि २०२४ मा भएको श्रमिक आन्दोलनहरूको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ। रिपोर्ट अनुसार, यस वर्ष १,५०९ भन्दा बढी हड्ताल दर्ता भएका छन्, जसले चीनको श्रमिक असन्तोष र आर्थिक सङ्कटलाई उजागर गर्छ।

गत वर्षको तुलनामा हड्तालको संख्या केही कम भए पनि, चीनको श्रम बजारमा बढ्दो अस्थिरता देखिएको छ। ग्वाङ्दोङ, शानडोङ, र झेजियाङ जस्ता औद्योगिक क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी आन्दोलन भएका छन्, तर यो असन्तोष चीनका भित्री भूभागमा समेत फैलिएको छ। हेनान, हेबेई, र सान्शीजस्ता प्रान्तहरूमा पनि उल्लेख्य रूपमा मजदुरहरू सडकमा उत्रिएका छन्।

निर्माण क्षेत्रमा सबैभन्दा धेरै हड्ताल भएका छन्, जसमा ७३३ घटनाहरू दर्ता भएका छन्। म्यानुफ्याक्चरिङ, सेवा क्षेत्र, यातायात र ढुवानी उद्योगमा समेत श्रमिकहरू तलब नपाएको, कामदारलाई अन्यायपूर्वक निकालिएको र श्रम शोषणको विरोधमा उत्रिएका छन्।

चीनको आर्थिक अवस्था कमजोर बन्दै जाँदा मजदुर आन्दोलनहरू थप तीव्र भइरहेका छन्। कोरोना महामारीपछि आर्थिक पुनरुत्थान सुस्त भएको, विदेशी लगानी घट्दै गएको र सम्पत्ति संकटले व्यवसायहरूलाई दबाबमा पारेको छ। व्यवसायीहरूले श्रमिकहरूको तलब रोक्न थालेपछि हजारौं मजदुरहरू आन्दोलन गर्न बाध्य भएका छन्।

सरकारले मजदुर अधिकार सुधार गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि, व्यवहारमा श्रमिकहरूको आवाज दबाउने रणनीति अपनाएको देखिन्छ। आन्दोलन दबाउन स्थानीय प्रशासनले कठोर नीति अपनाएको, श्रमिक नेताहरू पक्राउ परेका, र हड्तालहरू जबरजस्ती अन्त्य गरिएका घटनाहरू रिपोर्टमा उल्लेख छन्।

तर, सरकारको कडा निगरानीबीच पनि श्रमिकहरू डिजिटल माध्यममार्फत संगठित भइरहेका छन्। कडा इन्टरनेट नियन्त्रणका बाबजुद, मजदुरहरूले सामाजिक सञ्जाल, एन्क्रिप्टेड म्यासेजिङ एपहरू प्रयोग गरी आन्दोलनको समन्वय गरिरहेका छन्। रिपोर्टका अनुसार, सरकारी सेन्सरशिपका कारण वास्तविक आन्दोलनहरूको संख्या अझै बढी हुनसक्छ।

चीनको श्रम असन्तोषले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको ध्यान तानेको छ। केही बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरू श्रमिक अधिकार उल्लङ्घनको आरोपमा आलोचित भएका छन्। विश्लेषकहरूका अनुसार, यदि सरकारले मजदुरहरूको मागलाई सम्बोधन नगरे, भविष्यमा अझ ठूला आन्दोलनहरू हुन सक्छन्। चीनको आर्थिक स्थिरतामा असर पर्ने खतरा बढ्दै गइरहेको छ, तर सरकारले श्रमिक अधिकार सुधार गर्ने कि दमन जारी राख्ने भन्ने चुनौतीपूर्ण दोधारमा छ।