मनिला— पश्चिम फिलिपिन्स समुद्रमा चीनको आक्रामक रणनीति झन् गम्भीर बन्दै गएको छ। पछिल्लो पटक, चीनले फिलिपिन्सी तटरक्षक जहाजमाथि विशेष प्रकारको ध्वनि हतियार प्रयोग गरेको छ, जसले दुवै देशबीचको समुद्री विवादलाई थप भड्काएको छ। फिलिपिन्स तटरक्षक बल (PCG) का प्रवक्ता कमोडोर जे टार्रिएलाका अनुसार चिनियाँ तटरक्षक बल (CCG) ले लङ रेन्ज एकुस्टिक डिभाइस (LRAD) प्रयोग गरेर एक फिलिपिन्सी जहाजलाई रोक्ने प्रयास गरेको थियो। उनले यसलाई "खतरनाक र उत्तेजक कार्य" भन्दै चीनको आक्रामक गतिविधिप्रति गम्भीर आपत्ति जनाए।

चिनियाँ तटरक्षक जहाज CCG-3103 बाट आएको तीव्र ध्वनि तरङ्गका कारण फिलिपिन्सी जहाजका चालक दल असह्य पीडाबाट गुज्रिन बाध्य भए। चालक दलका सदस्यहरूले ध्वनि आक्रमणलाई ‘अदृश्य तर घातक हतियार’ को संज्ञा दिएका छन्, जसले मानसिक भ्रम, चक्कर, र श्रवण क्षतिसम्म निम्त्याउने बताइएको छ। यो प्रविधि मूलतः लामो दूरीका सञ्चारका लागि विकास गरिएको भए पनि हाल यसलाई सैन्य प्रयोजनमा प्रयोग गर्न थालिएको छ। उच्च तीव्रताका कारण यसको प्रयोगले स्थायी सुन्ने समस्यासमेत निम्त्याउन सक्छ, जसले मानवअधिकार उल्लङ्घनको गम्भीर प्रश्न खडा गरेको छ।

ध्वनि हतियारहरूको प्रभाव वैज्ञानिक रूपमा प्रमाणित भइसकेको छ। LRAD जस्ता उपकरणहरू १५० डेसिबलभन्दा बढीको ध्वनि उत्सर्जन गर्न सक्षम छन्, जुन मानव कानको लागि असह्य हुन्छ। यस किसिमको ध्वनि तरङ्गले मानिसमा मतली, मानसिक अस्थिरता, र तन्तु क्षतिसम्म निम्त्याउन सक्छ। विशेषगरी, लामो समयसम्म यस्तो ध्वनिको प्रभावमा परेमा कानका संवेदनशील कोषहरू स्थायी रूपमा क्षतिग्रस्त हुन सक्छन्। सन् २००५ मा सोमालियाली समुद्री लुटेराहरूलाई तर्साउन अमेरिकी नौसेनाले पहिलो पटक यो प्रविधि प्रयोग गरेको थियो। त्यसयता, यो प्रविधि विभिन्न सैन्य तथा सुरक्षा निकायहरूले प्रयोग गर्न थालेका छन्, तर यसको दीर्घकालीन असरबारे अध्ययन सीमित छ।

यो घटनाले चीनको नौसैनिक रणनीतिको नयाँ रूप देखाएको छ। परम्परागत हतियारको प्रयोगभन्दा पर गएर, चीनले अब गैर-प्राणघातक तर अत्यधिक प्रभावशाली प्रविधिहरू मार्फत आफ्ना प्रतिस्पर्धीलाई दबाब दिन थालेको स्पष्ट देखिन्छ। पश्चिम फिलिपिन्स समुद्रमा यस किसिमको घटना पहिलो पटक सार्वजनिक भए तापनि चीनले यसअघि पनि दक्षिण चीन सागरमा समान रणनीति अपनाएको बताइन्छ। अन्तर्राष्ट्रिय समुद्री नियमअनुसार, यस्ता आक्रामक रणनीतिहरू अवैध मानिन्छन्, तर चीनले आफ्नो गतिविधिलाई वैधानिक बताउँदै आएको छ।

यस घटनापछि फिलिपिन्स सरकारले चीनविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको ध्यानाकर्षण गराउने तयारी गरेको छ। विदेश मन्त्रालयले चीनको यो कार्यलाई अन्तर्राष्ट्रिय नियमको उल्लङ्घन भन्दै कडा शब्दमा निन्दा गरेको छ। अमेरिकी रक्षा विभागले समेत चीनको यो कार्यलाई गम्भीर रूपमा लिएको बताइएको छ, किनकि पश्चिम फिलिपिन्स समुद्रमा अमेरिकाले पनि आफ्नो नौसैनिक गतिविधि जारी राखेको छ। विश्लेषकहरूका अनुसार, यदि यस्ता घटनाहरू बढ्दै गएमा, यसले फिलिपिन्स र चीनबीचको तनावलाई सैन्य द्वन्द्वसम्म पुर्‍याउन सक्छ।

यो घटना केवल चीन र फिलिपिन्सको बीचको विवाद मात्र होइन, बरु सम्पूर्ण दक्षिणपूर्वी एसियामा चीनको बढ्दो दबाबको एउटा हिस्सा हो। चीनले पछिल्ला वर्षहरूमा दक्षिण चीन सागरमा आफ्नो दाबी बलपूर्वक प्रस्तुत गरिरहेको छ, जसले अमेरिका, अष्ट्रेलिया, जापान, र भारतजस्ता राष्ट्रहरूलाई पनि चिन्तित बनाएको छ। यदि चीनले यस्ता प्रविधिहरू प्रयोग गर्दै आफ्नो सैन्य रणनीति अघि बढायो भने, यो क्षेत्रीय सुरक्षाका लागि गम्भीर चुनौती बन्न सक्छ।

पश्चिम फिलिपिन्स समुद्रमा चीनको आक्रामक रणनीति