काठमाडौं - हालका वर्षहरूमा चीनमा माइक्रो ड्रामा – छोटो अवधिका भिडियो सामग्रीहरू – मनोरञ्जनको एक प्रमुख माध्यमका रूपमा विकसित भएका छन्। यी छोटो ड्रामाहरू, जसको अवधि प्रायः ३० मिनेटभन्दा कम हुन्छ, लाखौं दर्शकहरूको मन जित्दै आएका थिए। विशेषगरी युवापुस्तामाझ लोकप्रिय बनेका यी भिडियोहरू परम्परागत टेलिभिजन कार्यक्रमहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने स्तरमा पुगेका थिए।

तर, चीन सरकारले नयाँ नियम ल्याउँदै माइक्रो ड्रामाहरूको प्रशारणका लागि अनिवार्य लाइसेन्सको व्यवस्था गरेपछि यो उद्योग संकटमा परेको छ। नयाँ नियमअनुसार, कुनै पनि अनलाइन स्ट्रिमिङ प्लेटफर्मले आफ्नो सामग्री प्रसारण गर्नुअघि सरकारी अनुमति लिनुपर्नेछ। सामग्रीले सरकारद्वारा तोकिएका कडा मापदण्ड पूरा गर्नुपर्नेछ, जसमा राजनीतिक शुद्धता, सांस्कृतिक मूल्य तथा नैतिकता सम्बन्धी नियम समावेश छन्।

यस कदमलाई राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेतृत्वमा सञ्‍चालित व्यापक सेन्सरसिप नीति अन्तर्गतको अर्को ठूलो निर्णयका रूपमा हेरिएको छ। चीन सरकारले यसअघि नै परम्परागत मिडिया, टेलिभिजन तथा समाचारपत्रहरूमा कडा नियन्त्रण कायम गरेको थियो। अब डिजिटल मिडियाको तीव्र विस्तारसँगै अनलाइन सामग्रीहरूलाई पनि नियन्त्रण गर्ने दिशामा सरकारले थप कदम चालेको छ।

नयाँ नियमले सबैभन्दा ठूलो असर स्वतन्त्र सर्जक तथा साना प्रोडक्सन कम्पनीहरूलाई परेको छ। माइक्रो ड्रामा सृजनामा संलग्न कलाकार, लेखक तथा निर्माताहरूले अब सामग्री उत्पादनका लागि सरकारी अनुमति लिनुपर्नेछ। यसले सिर्जनशीलतालाई सीमित गर्ने मात्र होइन, नवप्रवर्तनशील तथा फरक धारका कथाहरूलाई पर्दामा ल्याउने सम्भावनालाई समेत घटाउने देखिएको छ।

विशेषगरी, स्वतन्त्र फिल्म निर्माता तथा साना प्रोडक्सन हाउसहरू नयाँ नियमका कारण गम्भीर आर्थिक चुनौती सामना गरिरहेका छन्। ठूला कम्पनीहरूलाई सरकारी नियम पालना गर्न सजिलो भए पनि साना सर्जकहरूका लागि लागत बढ्ने, समय लाग्ने तथा जोखिमपूर्ण हुने देखिएको छ। यसले उद्योगको प्रतिस्पर्धात्मकता घटाउने र केही सीमित कम्पनीहरूको वर्चस्व बढाउने सम्भावना रहेको छ।

यस सेन्सरसिपको प्रभाव सांस्कृतिक दृष्टिकोणले पनि गम्भीर हुन सक्छ। माइक्रो ड्रामा युवापुस्ताका लागि मनोरञ्जनको मात्र स्रोत नभएर समाजका विभिन्न विषयवस्तु झल्काउने एउटा सशक्त माध्यम बनेका थिए। तर, अब सरकारले अनुमति प्राप्त सामग्री मात्र प्रसारण गर्न दिने भएपछि सामाजिक तथा सांस्कृतिक बहसमा विविधता हराउने चिन्ता बढेको छ।

आर्थिक हिसाबले हेर्दा, चीनको डिजिटल अर्थतन्त्रमा ५ अर्ब डलरको योगदान गर्ने यो उद्योगमा काम गर्ने हजारौं व्यक्ति संकटमा पर्ने सम्भावना छ। यस क्षेत्रमा गरिएका लगानीहरू अनिश्चित बन्न सक्छन्, जसका कारण रोजगार गुम्ने तथा व्यवसाय ठप्प हुने खतरा बढेको छ।

यस सेन्सरसिपको असर अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पनि पर्न सक्ने विश्लेषण गरिएको छ। चीनका प्रविधि कम्पनीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा आफ्नो प्रभाव विस्तार गरिरहेका बेला त्यहाँका कठोर नियमहरूले अन्य मुलुकका डिजिटल सामग्रीहरूमा पनि नियन्त्रण बढ्न सक्ने चिन्ता व्यक्त गरिएको छ।

विश्लेषकहरूका अनुसार, यी नयाँ नियमनहरूले चीनको माइक्रो ड्रामा उद्योगलाई गम्भीर रूपमा प्रभावित पार्नेछन्। सर्जनात्मकता र अभिव्यक्तिको स्वतन्त्रतामा अंकुश लागेपछि नवप्रवर्तनशील कथाहरू बाहिर ल्याउने सम्भावना घट्नेछ। यद्यपि, केही विशेषज्ञहरूले विश्वभर मनोरञ्जन उद्योग नियमनको प्रवृत्ति बढिरहेको उल्लेख गर्दै चीनको कदमलाई त्यसैको निरन्तरता भएको बताइरहेका छन्।

यसैबीच, चीन सरकारले माइक्रो ड्रामाहरूको नियमनलाई अझ कडाइ गर्दै लग्ने संकेत दिएको छ। अबको केही महिनामा, यस क्षेत्रमा अझ कडा नीति लागू हुने सम्भावना रहेकोले, यो उद्योगको भविष्य अन्योलपूर्ण देखिएको छ।