वाशिंगटन डीसी - अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीबीच ओभल अफिसमा भएको कटु विवादले अमेरिका-युक्रेन सम्बन्धलाई गहिरो संकटमा धकेलेको छ। जब युक्रेन-रुस युद्ध तेस्रो वर्षमा प्रवेश गरिरहेको छ, तब यो घटनाले कीभलाई अमेरिकी समर्थनको भविष्यबारे गम्भीर प्रश्न खडा गरेको छ।

पृष्ठभूमि: युद्ध, अमेरिकी सहायता, र बढ्दो असन्तुष्टि

सन् २०२२ मा रुसले युक्रेनमाथि पूर्ण रूपमा आक्रमण गरेपछि अमेरिका युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो सहयोगी राष्ट्र बनेको थियो। अमेरिकी सरकारले सैन्य, वित्तीय र कूटनीतिक रूपमा अर्बौं डलरको सहयोग प्रदान गर्दै आएको छ। तर, वाशिंगटनको राजनीतिक परिदृश्यमा आएको परिवर्तनसँगै पूर्वराष्ट्रपति ट्रम्पले युक्रेनलाई दिइएको निरन्तर सहयोगको औचित्यमा प्रश्न उठाएका छन्।

ट्रम्प युद्ध अन्त्यका लागि शान्ति सम्झौताको पक्षमा रहँदै आएका छन्, तर युक्रेनले रुसको आक्रमणलाई आफ्नो अस्तित्व जोगाउने संघर्षका रूपमा हेरेको छ। ट्रम्पले लामो समयदेखि जेलेन्स्कीलाई अमेरिकी समर्थनको लागि पर्याप्त कृतज्ञता नदेखाएको आरोप लगाउँदै आएका थिए। यही असन्तोष ह्वाइट हाउसमा भएको कटु विवादमा परिणत भयो।

ओभल अफिसमा तिक्तता: ट्रम्प-जेलेन्स्की विवादको उत्कर्ष

शुक्रबार, ओभल अफिसमा हुने भनिएको कूटनीतिक छलफल अप्रत्याशित रूपमा चर्काचर्कीमा परिणत भयो।

ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई अमेरिकी समर्थनको सम्मान नगरेको आरोप लगाउँदै भने, तिमी अहिले कमजोर स्थितिमा छौ। तिमीले आफूलाई नराम्रो परिस्थितिमा पार्यौ।

जेलेन्स्कीले यसको प्रतिकार गर्दै भने, म तास खेलिरहेको छैन।

ट्रम्प झन् क्रोधित हुँदै चिच्याए, तिमी लाखौं मानिसहरूको जीवनसँग जुवाखेल गरिरहेका छौ। तिमी तेस्रो विश्वयुद्धतर्फ जाँदैछौ।

उपराष्ट्रपति जे.डी. भान्सेले पनि जेलेन्स्कीलाई कडा शब्दमा आलोचना गरे। उनले भने, तिमी हाम्रो सहयोगप्रति कृतज्ञ देखिदैनौ।

ट्रम्पले थपे, के तिमीले अहिलेसम्म एकपटक पनि धन्यवाद भनेका छौ?

ओभल अफिसमा स्थिति झन् तनावपूर्ण बन्दै गयो। एक अमेरिकी अधिकारीले CNN लाई बताएअनुसार, ट्रम्प-जेलेन्स्की सम्बन्ध अब सुधार्न गाह्रो देखिन्छ। अमेरिकी प्रशासनले युक्रेन सरकारलाई समर्थन जारी राख्ने कि नराख्ने भन्ने निर्णय गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ।

वार्ताको अन्त्य: जेलेन्स्कीलाई ह्वाइट हाउस छोड्न आदेश

चर्काचर्कीपछि दुबै नेता फरक-फरक कोठामा गए। केही बेरपछि ट्रम्पले आफ्नो स्टाफलाई आदेश दिए कि युक्रेनी टोलीलाई ह्वाइट हाउस छोड्न भनियोस्।

युक्रेनी प्रतिनिधिहरूले वार्ता जारी राख्न चाहेका थिए, तर अमेरिकी प्रशासनले अस्वीकार गर्‍यो। निर्धारित संयुक्त पत्रकार सम्मेलन रद्द गरियो, र जेलेन्स्की कालो SUV चढेर ह्वाइट हाउसबाट बाहिरिए।

यसबाहेक, अमेरिका-युक्रेनबीच दुर्लभ खनिज आपूर्तिसम्बन्धी महत्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नुपर्ने योजना पनि स्थगित गरियो।

विपरीत प्रतिक्रिया: ट्रम्प बनाम जेलेन्स्की

ट्रम्पले सामाजिक सञ्जालमा लेखे, जबसम्म जेलेन्स्की शान्तिका लागि तयार हुँदैनन्, तबसम्म उनलाई फेरी निमन्त्रणा दिइने छैन।

तर, जेलेन्स्कीले एक्स (पूर्व ट्विटर) मा लेखे, धन्यवाद अमेरिका। तपाईंको सहयोगका लागि धन्यवाद। धन्यवाद राष्ट्रपति ट्रम्प, कांग्रेस र अमेरिकी जनतालाई।

यसैबीच, युक्रेनको रक्षा मन्त्रालयले टेलिग्राममा लेख्यो, हामी हाम्रो काममा केन्द्रित छौँ। युक्रेनलाई जय होस्।

रुसको प्रतिक्रिया: ऐतिहासिक क्षण भन्दै उत्सव

रुसका अधिकारी किरिल दिमित्रिएभले एक्समा एक शब्दमा प्रतिक्रिया दिए, ऐतिहासिक।

रुसी सरकारी समाचार एजेन्सी TASS ले लेख्यो, जेलेन्स्की पत्रकारहरूसँग असभ्य भए।

अन्य रुसी संचारमाध्यमहरूले भने, ह्वाइट हाउसमा जेलेन्स्कीको ‘हिस्ट्रिया’ ले युक्रेनी संसदलाई हल्लाइदियो।

विश्वव्यापी प्रतिक्रिया: युक्रेनको पक्षमा उभिएका विश्व नेताहरू

यो घटनापछि विश्वका नेताहरूले खुलेरै युक्रेनको समर्थनमा प्रतिक्रिया दिएका छन्।

• फ्रान्सका राष्ट्रपति एमानुएल म्याक्रोंले भने, रुस आक्रमणकारी हो, युक्रेन प्रताडित राष्ट्र। हामीले पहिले जस्तै अहिले पनि युक्रेनलाई मद्दत गर्नुपर्छ।
• जर्मनीकी विदेशमन्त्री एन्नालेना बेयर्बकले भनिन्, युक्रेन एक्लो छैन। युरोप युक्रेनसँगै उभिएको छ।
• बेलायतका प्रधानमन्त्री केइर स्टार्मरले भने, हामी युक्रेनको सार्वभौमिकताको समर्थन गर्छौँ र स्थायी शान्तिको लागि काम गरिरहेका छौँ।
• पोल्यान्डका प्रधानमन्त्री डोनाल्ड टुस्कले भने, प्रिय जेलेन्स्की, प्रिय युक्रेनी साथीहरू, तपाईंहरू एक्ला हुनुहुन्न।
• लिथुएनियाका राष्ट्रपति गितानास नौसेदाले भने, युक्रेन, तिमी कहिल्यै एक्लो हिँड्ने छैनौ।

युरोपेली संघका कूटनीतिज्ञ काजा कलासले भने, स्वतन्त्र विश्वलाई अब नयाँ नेतृत्व आवश्यक छ।

तर, हंगेरीका प्रधानमन्त्री भिक्टर ओर्बान, जो ट्रम्प समर्थक मानिन्छन्, भने, बलियो नेताले शान्ति ल्याउँछ, कमजोर नेताले युद्ध गर्छ। आज राष्ट्रपति ट्रम्प शान्तिको पक्षमा दृढ भएर उभिए। धन्यवाद, श्रीमान् राष्ट्रपति।

निष्कर्ष: के अमेरिका-युक्रेन सम्बन्ध अब समाप्त हुनेछ?

यो घटनाले ट्रम्प प्रशासनको युक्रेन नीति पूर्ण रूपमा परिवर्तन हुन सक्ने सङ्केत दिएको छ।

• के ट्रम्पले युक्रेनलाई सैन्य सहायता पूर्ण रूपमा रोक्नेछन्?
• के जेलेन्स्कीले यो संकट पार गर्दै अमेरिकी समर्थन जोगाउन सक्नेछन्?
• के यसले युक्रेनको युद्ध रणनीतिमा गम्भीर असर पार्नेछ?

विश्व राजनीतिमा अनिश्चितता बढ्दै जाँदा, एक कुरा भने स्पष्ट छ— अमेरिका-युक्रेन सम्बन्ध अहिले सम्मकै सबैभन्दा कठिन मोडमा पुगेको छ।

(© नेपाल आज, २०२५)