काठमाडौं — विश्वकै सर्वोच्च शिखरको छायामा, नेपालले आज ‘सगरमाथा संवाद २०२५’ को भव्य सुरुवात गरेको छ। जलवायु परिवर्तन, दिगोपन र वैश्विक साझेदारीका विषयमा केन्द्रित यो अन्तर्राष्ट्रिय संवादको शीर्षक — “जलवायु परिवर्तन, हिमाल र मानव जातिको भविष्य” — विश्वकै साझा संकटको गम्भीरतालाई उजागर गर्छ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विशेष समारोहबीच संवादको उद्घाटन गर्दै भने, “हाम्रा हिमाल पग्लिरहेका छन्, नदीहरू उर्लिरहेका छन्, र मानव जातिको भविष्य संकटमा परेको छ। यो संवादले नयाँ सहकार्य र समाधानको ढोका खोलोस्।”

३५० भन्दा बढी राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय विशिष्ट व्यक्तिहरू — मन्त्री, कूटनीतिज्ञ, वातावरणविद् र बहुपक्षीय संस्थाका प्रतिनिधिहरू —को सहभागिता रहेको यो कार्यक्रम नेपालले आयोजना गरेको महत्वपूर्ण कूटनीतिक पहल बनेको छ।

संवाद व्यवस्थापन समितिकी संयोजक तथा परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवाले स्वागत मन्तव्य दिँदै भावनात्मक र तथ्यमा आधारित भाषण गरिन्। उनले भनिन्, “हाम्रा हिमनदीहरू तीव्र गतिमा पग्लिरहेका छन्। सहस्राब्दीयौं पछि बनेका संरचनाहरू हाम्रो आँखैअगाडि हराउँदैछन्। पहाडी समुदायहरू अस्तित्वकै संकटमा परेका छन्।”

उनका अनुसार नेपालजस्ता हिमाली देशहरू अहिले चरम मौसमीय घटनाका कारण गम्भीर दुविधामा छन्। “बाढी, हिमताल विस्फोट, खडेरी, पानीको अभाव र डढेलोहरूले जनजीवन तहसनहस बनाएका छन्,” उनले भनिन्।

डा. देउवाले हिमालयलाई नेपालको सांस्कृतिक सम्पदा मात्र नभई राष्ट्रिय गौरव र पहिचानको मेरुदण्ड भनेकी छिन्। “हामीले हाम्रा पूर्वजहरूबाट हरियाली र स्वस्थ ग्रह पाएका थियौं। अब यो पृथ्वी भविष्यका सन्तानलाई हस्तान्तरण गर्ने जिम्मेवारी हाम्रो काँधमा छ,” उनले भनिन्।

नेपालले पेरिस सम्झौताअनुसार सन् २०४५ भित्र शून्य हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको लक्ष्य लिएको उल्लेख गर्दै उनले नेपालले अगुवाइ गरेको सामुदायिक वन कार्यक्रमको प्रशंसा गरिन्। “हाम्रो क्षमता सीमित छ, तर विश्व तापमान वृद्धिको असर व्यापक छ। हामी अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसँग भरपर्दो र पूर्वानुमानित जलवायु वित्तीय सहयोगको माग गर्छौं,” उनले जोड दिइन्।

संवादको उद्घाटन सत्रपछिका दिनहरूमा विभिन्न विषयगत सत्रहरू सञ्चालन हुँदैछन्, जसमा १.५ डिग्री सेल्सियस तापमान सीमा, दिगो हिमाली अर्थतन्त्र, जलवायु न्याय, र पुस्तान्तरणीय उत्तरदायित्वजस्ता महत्वपूर्ण विषयमा छलफल हुनेछ।

सगरमाथाको फेदबाट नेपालले आज विश्वलाई स्पष्ट सन्देश दिएको छ — हिमाल पग्लिरहेका छन्, समय सकिँदैछ, र अब सम्पूर्ण विश्व एकसाथ उभिनुपर्छ।