बलुचिस्तानका तीन प्रमुख सशस्त्र समूह—बलुच लिबरेशन आर्मी (BLA), बलुच लिबरेशन फ्रन्ट (BLF), र बलुच रिपब्लिकन गार्ड (BRG)—ले हालैको श्रृंखलाबद्ध आक्रमणहरूको जिम्मा लिँदै पाकिस्तानभित्रको शक्तिशाली विद्रोहको संकेत गरेका छन्। The Balochistan Post मा प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार, ती आक्रमणहरू पाकिस्तानी सुरक्षाफौज, सैन्य चौकीहरू र रणनीतिक पूर्वाधारहरूलाई लक्षित थिए, जसले बलुच विद्रोह अब प्रतीकात्मक आन्दोलन नभई संगठित सशस्त्र प्रतिरोधमा रूपान्तरित भएको पुष्टि गर्दछ।

बलुचिस्तान पाकिस्तानको सबैभन्दा ठूलो प्रान्त हो, जहाँ प्राकृतिक सम्पदाको प्रचुरता भए पनि त्यहाँका बासिन्दाहरू विगत दशकौँदेखि सामाजिक, राजनीतिक र आर्थिक बहिष्करणको शिकार भएका छन्। चिनियाँ लगानीमा बनिरहेको चाइना-पाकिस्तान इकोनोमिक कोरिडोर (CPEC) परियोजना बलुच जनताको भूमिमा गरिँदा, उनीहरूलाई कुनै प्रत्यक्ष लाभ नदिइएकाले असन्तोष झनै गहिरिएको छ। यही पृष्ठभूमिमा सशस्त्र समूहहरूले आफ्ना गतिविधिहरूलाई तीव्र बनाएका छन्।

पाकिस्तानी सेनाले विद्रोहको जवाफमा दमनात्मक नीति अपनाइरहेको छ। कथित आतङ्ककारीका नाममा गरिएको हत्याहरू, अपहरण र मानव अधिकार उल्लंघनका खबरहरूले बलुच जनतामा राज्यविरुद्धको आक्रोश अझ बलियो बनाइरहेको छ। यस्तो अवस्थामा बलुचिस्तान अब केवल पाकिस्तानको आन्तरिक मुद्दा नभएर अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकारको चासोको विषय बन्दै गएको छ।

नेपालजस्तो छिमेकी मुलुकका लागि बलुचिस्तान संकट एउटा महत्वपूर्ण दृष्टान्त हो—जहाँ विकास परियोजनाको नाममा स्थानीय स्वामित्व उपेक्षा हुँदा त्यो विद्रोहमा कसरी रूपान्तरण हुनसक्छ भन्ने चेतावनी देखिन्छ। बलुचिस्तानको यो कथा केवल पाकिस्तानको विफल संघीयताको दस्तावेज होइन, त्यसबाट सारा दक्षिण एशियाका बहुजातीय र बहुपहिचानयुक्त राष्ट्रहरूले सिक्नुपर्ने पाठ हो—कि समावेशिता बिना स्थायित्व केवल भ्रम हो।