इजरायल र इरानबीचको पछिल्लो सैन्य तनावले मध्यपूर्वमा द्वन्द्वको नयाँ चरण जन्माइरहेको बेला, चीनजस्तो महाशक्तिको निष्क्रियता विश्वमञ्चमा प्रश्नचिन्ह बनेको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघका स्थायी सदस्य र बहुध्रुवीय विश्वको प्रस्तावक राष्ट्रका रूपमा चिनिँदै आएको चीनले यस्तो संवेदनशील र रणनीतिक विषयमा आफ्नो उपस्थिति कमजोर बनाएको देखिएको छ। यसले चीनको दाबी गरिएको कूटनीतिक क्षमतामा गहिरो सीमाहरू रहेको संकेत दिन्छ।

यस द्वन्द्वका बीचमा अमेरिका, युरोपेली संघ र रूसले आ-आफ्नो हैसियतअनुसार प्रतिक्रिया जनाइरहेका छन्, तर चीनले न त स्पष्ट रूपमा युद्धविरुद्ध बोल्यो, न त कुनै मध्यस्थताको प्रस्ताव राख्यो। बरु उसले “सन्तुलित दृष्टिकोण” को नाममा कूटनीतिक मौनता कायम राख्यो, जुन चीनको रणनीतिक स्वार्थसँग मात्र सम्बन्धित देखिन्छ। इरानसँगको ऊर्जा साझेदारी र इजरायलसँगको प्रविधि व्यापारबीचको द्विविधाले चीनलाई निष्क्रिय बनाएको हो भन्ने विश्लेषण व्यापक छ।

चीनले आफूलाई विश्व स्थायित्वका लागि जिम्मेवार शक्तिका रूपमा प्रस्तुत गर्दै आएको छ। बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभमार्फत उसले मध्यपूर्वमा व्यापक लगानी गरिरहेको छ, तर जब सुरक्षा संकट उत्पन्न हुन्छ, तब चीनको सहभागिता नगन्य हुन्छ। यसले त्यहाँका राष्ट्रहरूमा चीनप्रतिको भरोसा घटाउने खतरा ल्याइरहेको छ। विश्व शक्तिका रूपमा उभिन चाहने राष्ट्रले केवल आर्थिक साझेदारीबाट होइन, सुरक्षा तथा राजनीतिक संकटको घडीमा पनि अग्रसर भूमिका खेल्न सक्नुपर्छ।

आजको विश्व राजनीति केवल व्यापारको गणितमा सीमित छैन। जब मानवीय संकट र क्षेत्रीय अस्थिरता देखिन्छ, तब निर्णायक र सक्रिय कूटनीति नै असली नेतृत्वको परिचायक हुन्छ। चीनले यदि विश्व शक्तिका रूपमा आफ्नो पहिचान कायम राख्न चाहन्छ भने मौनता होइन, निर्णायकता आवश्यक छ।