संयुक्त राज्य अमेरिका र चीनका उच्च कूटनीतिक र सुरक्षा अधिकारीबीच भएको पछिल्लो संवादले दुबै देशका शीर्ष नेताबीच सम्भावित भेटवार्ताबारे नयाँ सम्भावना देखाएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङबीच सन् २०१९ पछि प्रत्यक्ष भेट भएको छैन । तर, हालैको यो संवादलाई विश्लेषकहरूले ‘सानो तर महत्त्वपूर्ण कदम’ को रूपमा व्याख्या गरेका छन् ।

यस वर्ष व्यापार र सुरक्षा विषयलाई लिएर दुबै मुलुकबीच तनाव बढ्दो क्रममा छ । अप्रिलपछि दुवैले एकअर्काको निर्यातमा थप कर लगाउँदै नीतिगत दबाब दिएका छन् । जुन महिनामा ट्रम्प र सीबीच टेलिफोन संवाद भएको थियो भने अगस्टमा ट्रम्पले यसै वर्ष वा नजिकैको समयमा चीन भ्रमण गर्न सक्ने संकेत गरेका थिए । तर, राष्ट्रपति सीले यसबारे सार्वजनिक टिप्पणी नगरेका कारण असमञ्जस कायम छ ।

यस्तो पृष्ठभूमिमा बुधबार अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियो र चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यीबीचको टेलिफोन संवादले आगामी नेतास्तर भेटतर्फ अपेक्षा बढाएको हो । रुबियोले वार्तापछि चीनसँग ‘रचनात्मक र खुला संवाद’ चाहेको बताए भने चिनियाँ विदेश मन्त्रालयले वार्ता फलदायी भएको दाबी गर्दै पनि अमेरिकी पछिल्ला गतिविधिले चीनका वैध अधिकारमा असर पुर्‍याएको चेतावनी दिएको छ ।

सिङ्गापुरका नान्याङ टेक्नोलोजिकल युनिभर्सिटीका एसोसिएट प्रोफेसर डिलन लोहले यस संवादलाई अघिल्ला व्यापारिक छलफलको निरन्तरता भनेका छन् । “सकारात्मक संकेत देखिएको छ, तर अझै धेरै कदम चाल्न बाँकी छ,” उहाँले विश्लेषण गर्नुभयो ।

यही दिन चिनियाँ रक्षामन्त्रीले पेन्टागन प्रमुख पिट हेग्सेथसँगको भिडियो वार्तामा चीनलाई रोक्ने वा हस्तक्षेप गर्ने प्रयास ‘व्यर्थ’ हुने चेतावनी दिएका थिए । सिङ्गापुर नेसनल युनिभर्सिटीका राजनीति विज्ञ चोङ जा इयानले यी संवादहरूले ‘ट्रम्प–सी भेटको बाटो खोल्न सक्छन्’ भने पनि ठोस परिणाम अझै अस्पष्ट रहेको बताए । “राष्ट्रपतिहरू विशेषगरी ट्रम्पजस्ता नेताले छोटो समयमा निर्णय बदल्ने प्रवृत्ति राख्छन्, त्यसैले तत्काल भेट हुने अनुमान गर्नु अपरिपक्व हुन सक्छ,” उहाँको भनाइ छ ।

यो संवादले केही सकारात्मक वातावरण निर्माण गरे पनि ताइवान, दक्षिण चीन सागर र कर विवादजस्ता संवेदनशील विषयमा ठोस प्रगति गर्न दुवै देशले अझै धेरै संयम र जिम्मेवार कदम चाल्नुपर्ने देखिन्छ ।