थाइल्यान्डमा एक हप्तासम्म देखिएको सत्ता–शून्यता शुक्रबार अन्त्य भएको छ। संसद्ले कन्जर्भेटिभ धारका नेतासमेत मानिने भुम्जाइथाई पार्टीका अध्यक्ष अनुटिन चार्नविराकुललाई प्रधानमन्त्रीका रूपमा अनुमोदन गरेको बताइएको छ। संसद्को अनुमोदनपछि अनुटिनले गठबन्धन फुटेपछि बनेको अन्तरिम सरकारले “स्वतन्त्र र निष्पक्ष नयाँ चुनाव” गराउने आफ्नो पहिल्यैको वाचा “सही तरिकाले पूरा” गर्ने प्रतिबद्धता दोहोर्‍याए। पार्टी मुख्यालयबाहिर उनीभन्‍नछन्, “म सबै सहमतिको पालना गर्ने छु… छोटो कार्यकालमै ‘मुस्कानको भूमि’को भावना फिर्ता ल्याउनुपर्छ।” नयाँ निर्वाचनका लागि चार महिनाभित्र संसद् विघटन गर्ने सहमति राख्दा मात्र पिपुल्स पार्टीको समर्थन पाएको उनको दाबी छ।

अनुटिनले प्रधानमन्त्रीका रूपमा उठिरहेका शंका–उच्चारणहरूका बीच सुरक्षा तथा राजनीतिक स्वतन्त्रताप्रतिको आश्वासन पनि दिए। “निर्वाचनमा कुनै पक्षपात, उत्पीडन र बदला लिने काम हुने छैन,” उनको भनाइ छ। उनको नेतृत्व उदाएसँगै पूर्वप्रधानमन्त्री थाक्सिन सिनावात्राको राजनीतिक–न्यायिक बहस फेरि अग्रपंक्तिमा आएको छ। सन् २०२३ को अगस्टमा निर्वासनबाट फर्किएपछि अस्पताल बसाइबारे सर्वोच्च अदालतले मङ्गलबार फैसला सुनाउने तय भएको जानकारी सार्वजनिक छ। अनुटिनका अनुसार शुक्रबारको मतदानअघि केही दिनमै थाक्सिन “अनपेक्षित रूपमा” विदेश उडेका हुन्, जहाँ उनी “साथीसँग भेट्ने र चिकित्सा उपचार लिने” बताइन्छ—यो विवरण अनुटिनकै कथनमा आधारित छ।

यो परिवर्तन सत्तारूढ संरचनाभित्र पछिल्ला महिनामा आएको दरारपछि आएको हो। अनुटिनको पार्टीले सन् २०२३ मा फेउ थाईसँग गठबन्धन गरेको थियो। तर यस वर्ष जुनमा कम्बोडियाका पूर्व नेता हुन सेनसँग पेटोङ्टार्न सिनावात्राको टेलिफोन वार्ताबारे उठेको विवादलाई कारण देखाउँदै भुम्जाइथाई गठबन्धनबाट पछि हटेको भनाइ सार्वजनिक गरिएको थियो। त्यसयता विपक्षी शक्तिहरूलाई एउटै मञ्चमा ल्याएर फेउ थाई पार्टी—जसलाई थाक्सिनको राजनीतिक सञ्जालको ‘चुनावी वाहन’ मानिन्छ—लाई सत्तामा फर्किन नदिएको श्रेय अनुटिनले लिएका छन्। पेटोङ्टार्नलाई पदच्युत गरिनु, त्यसपछि आएको एक हप्ताको शक्ति–शून्यता, र त्यसलाई संसद्को शुक्रबारको मतदानले टुंग्याउनु—यी घटनाक्रमले सिनावात्रा परिवार र राजतन्त्र–सैन्य समर्थक संस्थापनबीच दुई दशकदेखि चल्दै आएको तनाव पुनः सतहमा ल्याएको छ।

अनुटिन यसअघि उपप्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र स्वास्थ्यमन्त्री भइसकेका नेता हुन्। सन् २०२२ मा भाङलाई वैधानिकता दिने प्रतिवद्धता कार्यान्वयनमा सक्रिय भइसकेका कारण उनको प्रभाव पार्टी सीमाभन्दा पर फैलिएको देखिएको छ। अब उनी आधिकारिक रूपमा पदासीन हुन थाइल्यान्डका राजाबाट अनुमोदन आवश्यक हुन्छ—यो संवैधानिक औपचारिकता पूरा नहुँदासम्म नयाँ सरकारको कार्यक्षेत्र ‘अन्तरिम’ दायरामै रहनेछ।

संक्षिप्त टाइमलाइन—सन् २०२३ अगस्ट: थाक्सिन निर्वासनबाट स्वदेश फर्किए; सन् २०२३: भुम्जाइथाई–फेउ थाई गठबन्धन बनेको उल्लेख; सन् २०२५ जुन: हुन सेन–वार्तासम्बन्धी विवादपछि भुम्जाइथाई गठबन्धनबाट अलगिएको दाबी; यसपछिको एक हप्ता: पेटोङ्टार्न पदच्युत, शक्ति–शून्यता; शुक्रबार: संसद्ले अनुटिनलाई अनुमोदन; मङ्गलबार (घोषित): सर्वोच्चले थाक्सिनको अस्पताल बसाइसम्बन्धी मुद्दामा फैसला सुनाउने।

अब थाइल्यान्डको दिशानिर्देशन दुई वचनमा निहित देखिन्छ—चार महिनाभित्र संसद् विघटन गरेर स्वतन्त्र चुनाव गराउने अनुटिनको प्रतिज्ञा र थाक्सिनसम्बन्धी सर्वोच्च अदालतको आसन्न फैसला; यी दुवैले सन्तुलित रूपमा अघि बढे मात्र ‘मुस्कानको भूमि’ फर्क्याउने उनको वचन कसरी नापिने हो भन्ने स्पष्ट हुनेछ।