बेइजिङ । पश्चिमी म्यानमारको रखाइन प्रान्तमा चीनले रणनीतिक गहिरो-समुद्री बन्दरगाह परियोजनाको कामलाई तीव्रता दिन जोडदार रूपमा काम गरिरहेको छ। बन्दरगाह यसको रोकिएको कायूक फ्यू विशेष आर्थिक क्षेत्रको एक हिस्सा हो।

सन् २०२१ को ‘कु’ पछि प्रजातन्त्र पक्षधर र जातीय सशस्त्र संगठनहरूसँग गृहयुद्ध लडिरहेको म्यानमारको सैनिक जुन्टाले हालै चिनियाँ सरकारी कम्पनीसँग विशेष आर्थिक क्षेत्र (एसईजेड) र गहिरो समुद्री बन्दरगाहका लागि सहुलियत सम्झौतामा परिशिष्टमा हस्ताक्षर गरेको छ।

म्यानमारले क्याउक फ्यु सेज, थिलावा सेज र दावेई सेज गरी तीन क्षेत्रमा विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज) स्थापना गरेको छ। क्याउक फ्यु विशेष आर्थिक क्षेत्र पहिलो पटक सन् २०१३ को सेप्टेम्बरमा चीन र म्यानमार सरकारबीच राखिन राज्यको रामरी टापुमा घोषणा गरिएको थियो। डिसेम्बर २०१५ मा, चिनियाँ उद्यम सीआईटीआईसी समूह परियोजनाको लागि विजेता बोलीकर्ताको रूपमा घोषणा गरिएको थियो।

सन् २०१७ मा, म्यानमारको रखाइन राज्यले अराकान रोहिंग्या साल्भेसन आर्मीद्वारा आक्रमण पछि मुस्लिम रोहिंग्या जनसंख्या विरुद्ध सैन्य क्लियरेन्स अपरेसन देखेको थियो।

राखिनमा विवादास्पद चिनियाँ परियोजनाहरूमा क्योक फ्यु विशेष आर्थिक क्षेत्र र राखिनबाट चीनको युनान प्रान्तसम्म जाने ग्यास र तेल पाइपलाइनहरू समावेश छन्। यी दुवै परियोजनाहरू चीन-म्यानमार आर्थिक करिडोर, चिनियाँ पूर्वाधारमा केन्द्रित बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभका प्रमुख घटक हुन्।

क्याउक फ्यु टाउनशिप चीनको पश्चिमी युनान प्रान्तमा चार राज्य र क्षेत्रहरू पार गर्ने तेल र ग्याँस दोहोरो पाइपलाइनको स्रोत हो। क्याउक फ्युको छेउमा एक कच्चा तेल अनलोड टर्मिनल माडेई टापु मा स्थित छ। गहिरो पानी बन्दरगाह सुविधा बाहेक, क्याउक फ्यु विशेष आर्थिक क्षेत्रले कुल ४३०० एकडमा औद्योगिक क्षेत्र र उच्च-अन्तको आवास परियोजना समावेश गर्नेछ।

पछिल्लो समय सैन्य जुन्टाले चिनियाँ सरकारी स्वामित्वको कम्पनी सीआईटीआईसीलाई सहुलियत प्रस्ताव गरेको छ। १.३ बिलियन अमेरिकी डलरको कयाउक फ्यु डीप सी पोर्ट र क्याउक फ्यु विशेष आर्थिक क्षेत्र ७० प्रतिशत सेयर रहेको सिआईटीआईसी म्यानमार पोर्ट इन्भेस्टमेन्ट लिमिटेड र म्यानमार सरकार समर्थित क्याउक फ्यु सेज व्यवस्थापन समितिको संयुक्त लगानीबाट विकसित हुनेछ। यसरी चीनले विभिन्‍न रणनीतिमार्त बे अफ बंगालमा पनि आफ्नो प्रभाव क्षेत्र विस्तार गरिरहेको छ।

चीनको हस्तक्षेप