नवरात्रि महोत्सवको अवसरमा, नेपाल तथा विश्वभरका हिन्दू भक्तजनहरूले आज देवी कात्यायनीको पूजा गर्दै छैठौं दिन मनाइरहेका छन्। देवी दुर्गाको छैठौं रूपको रूपमा पूज्य देवी कात्यायनी साहस र वीरताको प्रतीक हुन्। उनी आफ्नो भक्तहरूलाई दुष्ट शक्तिहरूबाट जोगाउन, बाधाहरू हटाउन, र सफलताको आशीर्वाद दिन विश्वास गरिन्छ।

देवी कात्यायनीको महत्त्व

देवी कात्यायनी शक्तिको उग्र रूपका रूपमा अत्यन्तै महत्वपूर्ण मानिन्छिन्। महिषासुर नामक राक्षसलाई पराजित गरेर उनले सद्गुणको दुष्टतामाथि विजयको प्रतीकत्व देखाएकी छन्। यो दिन विशेषगरी ती व्यक्तिहरूको लागि महत्वपूर्ण छ, जो चुनौतीहरू पार गर्न साहसको खोजीमा छन्, साथै वैवाहिक सुख खोजिरहेका व्यक्तिहरूका लागि पनि, किनभने देवी कात्यायनीलाई वैवाहिक सुख दिने देवीका रूपमा पूजा गरिन्छ।

छैठौं दिनको पूजा विधि

भक्तजनहरूले परम्परागत रूपमा आफ्नो पूजा प्रारम्भ गर्दा, शारीरिक र वातावरणीय शुद्धिकरणबाट सुरु गर्छन्। उनीहरू वेदी सफा गर्छन्, दीप बाल्छन्, र विभिन्न पूजाअनुष्ठानहरू तयार गर्छन्। आजको पूजा विधिमा तलका कुराहरू मुख्य छन्:

• आवाहन: भक्तजनहरूले ध्यान र प्रार्थनाबाट देवी कात्यायनीको उपस्थिति आमन्त्रण गर्छन्। देवीको मूर्ति वा चित्र वेदीमा राखिन्छ।
• नैवेद्य अर्पण: विशेष रूपमा रातो फूल, फलफूल, मह, र चाकरी देवीलाई अर्पण गरिन्छ, किनभने रातो रङलाई उनको मनपर्ने रङ मानिन्छ।
• मन्त्र जाप: कात्यायनी मन्त्रको जाप पूजा प्रक्रियाको मुख्य अंश हो। मन्त्र “ॐ देवी कात्यायन्यै नमः।” भक्तिपूर्वक जपिन्छ।
• आरती: दीप बालेर भक्तजनहरूले देवीको आरती गर्छन् र भजन तथा स्तुति गान गर्छन्।
• भोजन अर्पण (नैवेद्य): अनार र मह देवीलाई अर्पण गरिन्छ। पूजापछि प्रसाद परिवारका सदस्यहरू र भक्तजनहरूलाई वितरण गरिन्छ।
• समापन पूजा: पूजा समापन प्रार्थनासहित हुन्छ, जसमा देवी कात्यायनीलाई सुरक्षाका लागि धन्यवाद दिइन्छ।

छैठौं दिनमा गरिने अन्य गतिविधिहरू

• व्रत: धेरै भक्तजनहरूले यस दिन व्रत बस्छन्, हल्का भोजन वा फलफूल खाएर आफ्नो शरीर र आत्मालाई शुद्ध गर्छन्।
• दान: यस दिन दानको विशेष महत्त्व छ, जस्तै भोजन वा पैसा दान गरेर देवीको कृपा प्राप्त गर्ने मान्यता रहेको छ।
• कुमारी पूजा: केही क्षेत्रमा साना बालिकाहरूलाई देवी कात्यायनीको प्रतीक मानेर पूजा गरिन्छ।

आजको दिनको महत्त्व आत्मिक चिन्तन र ध्यानमा पनि छ। भक्तजनहरूलाई आन्तरिक शक्तिमा ध्यान गर्न र देवीसँग मार्गदर्शनको खोजी गर्न प्रोत्साहन गरिन्छ, जसले जीवनका चुनौतीहरू पार गर्न सहयोग गर्छ।

देवी कात्यायनीको विजय

देवी कात्यायनीको महान् विजय महिषासुर राक्षसको पराजय हो। यसले दुष्टमाथि सद्गुणको विजय र देवीको अद्वितीय शक्ति र साहसलाई प्रतिनिधित्व गर्छ। उनको दिव्य उर्जा, वीरता र साहसले उनलाई देवी दुर्गाका सबैभन्दा पूज्य रूपहरूमध्ये एक बनाएको छ। देवीको पूजा गर्दा नकारात्मकताबाट रक्षा मात्र होइन, भक्तजनहरूमा आत्मविश्वास र सफलताको भावना पनि भरिन्छ।

नवरात्रिको प्रगतिको साथ, देवी कात्यायनीको आशीर्वादले भक्तजनहरूलाई स्पष्टता, शक्ति, र शान्ति प्रदान गर्दछ। यो दिनले हामीलाई सम्झाउँछ कि कठिनाइहरू जस्तोसुकै भए पनि, आस्था र भक्तिले सबै चुनौतीहरू पार गर्न सकिन्छ।

नवरात्रि