पाकिस्तानको बलुचिस्तान प्रान्त फेरि एकपटक रगत, आँसु र डरको प्रतीक बनेको छ। पछिल्ला हप्ताहरूमा बेपत्ता पारिएका नागरिकहरूका परिवारहरू राजधानी इस्लामाबाददेखि क्वेट्टासम्म सडकमा उत्रिएका छन्। उनीहरूको एउटै प्रश्न छ — “हाम्रा छोरा कहाँ छन्?”

सयौँ परिवारले Voice for Baloch Missing Persons (VBMP) को नेतृत्वमा प्रदर्शन गरिरहेका छन्। उनीहरूले हातमा आफ्ना बेपत्ता छोराहरूको तस्बिर बोकेका छन्। “२० वर्ष भयो, उसले घरको ढोका पार गरेको छैन,” क्वेट्टाकी एक वृद्ध आमाले आँसु पुछ्दै भनिन्।

The Balochistan Postका अनुसार, पछिल्ला दुई हप्तामा कम्तीमा तीन शव बलुचिस्तानका विभिन्न जिल्लामा फेला परेका छन्। ती शवहरूमा बलात्कार र यातनाका प्रमाण भेटिएका छन्। मानवअधिकार आयोग पाकिस्तान (HRCP) ले यी घटनाहरूलाई “राज्यप्रेरित दमन” को रूपमा व्याख्या गरेको छ।

बलुच नेशनल मूभमेन्ट (BNM) र बलुच रिपब्लिकन पार्टी (BRP) का नेताहरूले जिनेभा, वाशिङ्टन र लन्डनमा अन्तर्राष्ट्रिय प्रदर्शन गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघलाई बलुचिस्तानको मुद्दा औपचारिक रूपमा उठाउन आग्रह गरेका छन्। उनीहरूले पाकिस्तानमा जारी “enforced disappearances” लाई युद्ध अपराधको रूपमा लिने माग गरेका छन्।

गत हप्ताको एक रिपोर्टअनुसार, Baloch Liberation Army (BLA) ले जहरि क्षेत्रमा पाकिस्तानी सेनासँगको भिडन्तमा १५ सैनिक मारिएको दाबी गरेको थियो। सोही घटनाको प्रतिक्रिया स्वरूप सेनाले क्वेट्टा, खुजदार र कलातमा ठूलो स्तरको सुरक्षा अभियान चलाएको छ। The Statesman का अनुसार, यी कारबाहीमा दर्जनौं सर्वसाधारण पनि पक्राउ परेका छन्।

स्थानीय अधिवक्ता नवाब अब्दुल हकीमले भने, “यो केवल विद्रोहीहरूसँगको लडाइँ होइन, यो बलुच पहिचान र अस्तित्वको संघर्ष हो। राज्यले आफ्ना नागरिकहरूसँग युद्ध लडिरहेको छ।”

अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा पनि यो विषयले ध्यान तान्दैछ। Human Rights Council of Balochistan (HRCB) र Free Balochistan Movement ले युरोपेली संघलाई पाकिस्तानको GSP+ व्यापारिक सुविधा फिर्ता लिन आग्रह गरेका छन्।

बलुचिस्तानका शहरहरूमा “Justice for Missing Persons”, “Stop State Terrorism” जस्ता नारा गुञ्जिरहेका छन्। प्रदर्शनकारीहरूले बारम्बार भनेका छन्, “हामी बदला चाहँदैनौं, न्याय मात्र चाहन्छौं।” तर पाकिस्तानको सत्ता संरचना अझै पनि बल प्रयोगमै विश्वास गर्छ।

विश्लेषकहरूका अनुसार, पाकिस्तानमा भइरहेको यो आन्दोलन केवल मानवअधिकार मुद्दा होइन, देशको राजनीतिक असन्तुलन र असमानताको प्रतिबिम्ब हो। जस्तो सन् १९७१ मा बङ्गलादेश अलग भएको थियो, त्यस्तै बलुचिस्तानमा पनि पृथकतावादी चेतनाले नयाँ स्वरूप लिन थालेको संकेत छ।