मंगल ग्रहमा प्राचीन जीवनका सम्भावित संकेतहरू फेला परेका छन् भन्ने एक नयाँ वैज्ञानिक अध्ययनले पृथ्वीबाहिरको जीवनसम्बन्धी खोजलाई नयाँ दिशा दिएको छ। नासाको नेतृत्वमा गरिएको यस अनुसन्धानमा इम्पेरियल कलेज लन्डनका वैज्ञानिकहरूको टोलीले जेझेरो क्रेटरभित्र रहेको “ब्राइट एन्जल” नामक क्षेत्रबाट प्राप्त डेटा विश्लेषण गरेर यस्तो नतिजा सार्वजनिक गरेको हो।

अध्ययनले उक्त स्थानमा खनिज र कार्बनिक पदार्थको सान्दर्भिक उपस्थिति पत्ता लगाएको छ — जसले मंगल ग्रहमा कहिल्यै जीवनका लागि अनुकूल अवस्था र सूक्ष्मजीव प्रक्रियाहरू विकसित भएको सम्भावनालाई इंगित गर्छ। अनुसन्धान टोलीका सदस्य प्राध्यापक सञ्जीव गुप्ताका अनुसार यी प्रमाणहरूलाई “जीवनका सम्भावित बायोसिग्नेचर”का रूपमा लिन सकिन्छ, तर प्रत्यक्ष रूपमा जीवन फेला परेको प्रमाण भने होइन। उनले भने, “हामीले अबसम्म भेटेका संकेतहरू आशाजनक छन्, तर यी ढुंगाका नमूना पृथ्वीमा ल्याएर विश्लेषण नगरी निश्चित निष्कर्ष निकाल्न मिल्दैन।”

यो अनुसन्धान नासाको मार्स–२०२० मिसनअन्तर्गत सन् २०२१ देखि जेझेरो क्रेटरमा सञ्चालन भइरहेको “पर्सेभेरेन्स रोभर”को अवलोकनमा आधारित हो। करिब ४५ किलोमिटर फराकिलो यो क्रेटर प्राचीन ताल र नदी डेल्टाबाट भरिएको थियो भन्ने वैज्ञानिकहरूबीच सर्वस्वीकार्य धारणा छ।

पर्सेभेरेन्स रोभरले अहिले पनि मंगलको माटो र ढुंगाका नमूना संकलन गरिरहेको छ, जसलाई भविष्यमा पृथ्वीमा ल्याई विस्तृत परीक्षण गर्ने योजना नासाले बनाएको छ। यस अध्ययनले मंगल ग्रहमा अतीतमा स्थिर पानीको वातावरण रहन सक्ने सम्भावना झनै बलियो बनाएको छ।

वैज्ञानिक समुदायले यो खोजलाई जीवनको प्रत्यक्ष प्रमाण नभए पनि जीवन सम्भव भएको वातावरणका संकेतका रूपमा ऐतिहासिक प्रगति मानेको छ — जसले आगामी दशकमा अन्तरिक्ष अनुसन्धानको प्राथमिकता फेरि मंगलतर्फ मोड्न सक्छ।