इजरायल र इरानबीचको द्वन्द्व छैटौं दिनमा प्रवेश गर्दा, विश्व समुदाय त्रासदीपूर्वक हेरिरहेको छ, जहाँ यस क्षेत्र क्षेप्यास्त्र, राजनीतिक धम्की र डिजिटल युद्धले थिलथिलो बनेको छ। यस सङ्कटको केन्द्रमा एक प्रष्ट परिवर्तन देखिन्छ—इरानको नेतृत्वले एकदमै कडा र सम्झौताविहीन धारणा अपनाएको छ, भने अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिका भने शब्द र हतियार दुवैबाट प्रत्यक्ष हस्तक्षेप गर्ने कि नगर्ने भन्ने बहसमा छ।

खामेनीको खुला युद्ध घोषणा

इरानका सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह अली खामेनीले बुधबार बिहानै “युद्ध सुरु भयो” भन्ने कडा घोषणा गरे। सामाजिक सञ्जाल ‘एक्स’ (पूर्व ट्विटर) मा पोस्ट गर्दै, उनले शिया प्रतिरोधको प्रतीक इमाम अलीको विरासतलाई स्मरण गर्दै इरानी जनतालाई “आतङ्ककारी जियोनिस्ट शासन” विरुद्ध उभिन आह्वान गरे। अंग्रेजी खाताबाट खामेनीले लेखे, “हामी जियोनिस्टलाई कुनै दया देखाउने छैनौं।” उनका यी शब्दहरू वेस्ट बैंक र इजरायलको आकाशमा इरानी क्षेप्यास्त्रको गर्जनसँगै युद्धको रडार झनै चर्किएको देखियो।

इरानको सरकारी निकटता भएको ‘मेहर न्यूज एजेन्सी’ले फत्ताह नामक ‘हाइपरसोनिक’ क्षेप्यास्त्र—जसलाई तेहरानले परम्परागत सुरक्षा प्रणालीलाई छल्न सक्ने दाबी गरेको छ—इजरायली निशानामा प्रहार गरिएको दाबी गर्‍यो। यद्यपि सीएनएन र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय स्रोतले यी क्षेप्यास्त्रको प्रयोग पुष्टि गर्न सकेका छैनन्, इजरायली सहरहरूमा लगातार आक्रमण भइरहेको छ। तेलअविवलगायतका क्षेत्रमा पुनःसाइरन बजेका छन्, र इजरायलको आइरन डोम तथा अमेरिका-प्रदत्त थाड सिस्टमले धम्कीहरू अवरोध गरिरहेका छन्।

गोलीको बिचमा सर्वसाधारण

इरान भित्रको वातावरण तनावग्रस्त र जुझारू छ। तेहरानका विवरणहरूमा सायरनको करकार, विमान-विरोधी तोपको गर्जनले शहर भरिएको छ। सामाजिक सञ्जालहरूमा अत्यावश्यक सन्देशहरू फैलिएका छन्—सरकारले नागरिकलाई ह्वाट्सएप, टेलिग्राम जस्ता स्थान-आधारित एप प्रयोग नगर्न चेतावनी दिएको छ, भनिन्छ, यसले इजरायली लक्ष्य पहिचानमा सहयोग गर्न सक्छ। यद्यपि, धेरै इरानी नागरिक दबाबमा झुक्न मानिरहेका छैनन्, तिनीहरूका इनक्रिप्टेड सन्देशहरूले घेराबन्दीमा परेको, तर नझुक्ने समाजको तस्वीर प्रस्तुत गर्छन्।

सीमापारि, इजरायलले तेहरानमा हवाई आक्रमण तीव्र बनाएको छ, राजधानीको १८औं जिल्ला खाली गर्न नागरिकलाई चेतावनी दिइएको छ। विनाशकारी परिणाम वास्तविक छन्—इरानमा २२४ भन्दा बढी र इजरायलमा २४ जनाको मृत्यु भइसकेको छ, सयौं घाइते वा विस्थापित भएका छन्। मानसिक सन्त्रास—दुवै पक्षका सर्वसाधारणमा—दिनानुदिन बढ्दो छ।

ट्रम्पको चेतावनी: “बिनासर्त आत्मसमर्पण”

वासिङ्टनमा, यो संकटले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई घटनाको केन्द्रमा पुर्याएको छ। उनको भाषाशैली झनै आक्रामक बन्दै गएको छ। ट्रुथ सोसलमा उनले भने, “हामीसँग अहिले इरानको आकाशमा पूरै नियन्त्रण छ,” खामेनीलाई “सजिलो निशाना” भन्दै अमेरिकाको “धैर्य सकिंदै गएको” चेतावनी दिए। एकै वाक्यमा, उनले इरानलाई “बिनासर्त आत्मसमर्पण” गर्न माग गरे।

ट्रम्पले ह्वाइट हाउसको सिचुएसन रूममा आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षा टोलीसँग एक घण्टा भन्दा बढी बैठक गरेका थिए—इरानी आणविक संरचनामाथि अमेरिकी हवाई हमला गर्ने विकल्पसमेत छलफल गरिएको स्रोतहरूले जनाएका छन्। केही सल्लाहकारले संयमित कदम चाल्न सुझाए पनि, अन्यले ट्रम्प प्रत्यक्ष हस्तक्षेपतर्फ लचक देखाएको बताएका छन्—विशेष गरी इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहूसँग परामर्शपछि। क्षेत्रमै ३० भन्दा बढी अमेरिकी हवाई ट्यांकरको उपस्थिति बढ्नु कूटनीतिक समाधान असफल भए सम्भावित सैनिक कडाइको संकेत हो।

अन्तर्राष्ट्रिय असर र मानवीय मूल्य

यो द्वन्द्वको धक्का युद्धक्षेत्र बाहिरसम्म पुगेको छ। कच्चा तेलको मूल्य पाँच महिनाको उच्चतम विन्दुमा पुगेको छ, जसले विश्वव्यापी आर्थिक अस्थिरताको चिन्ता बढाएको छ। युएस दूतावास, जेरुसेलमले सुरक्षा कारण देखाउँदै तीन दिनका लागि बन्द भएको छ र कर्मचारी तथा परिवारलाई घरमै बस्न सल्लाह दिएको छ। यसैबीच, फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोँलगायत युरोपेली नेताहरूले इरानमा बलपूर्वक शासन परिवर्तनको प्रयासले “अराजकता निम्त्याउने” चेतावनी दिएका छन्।

प्रविधि पनि युद्धको अर्को रणभूमि बनेको छ। इरानले इजरायलमाथि आफ्नो डिजिटल पूर्वाधारमाथि “बृहद साइबर युद्ध” चलाएको आरोप लगाएको छ, भने ह्वाट्सएप र मेटाले आफ्ना सेवाहरू बन्द नगर्ने, गोप्यता र एन्क्रिप्सनको संरक्षण गर्ने स्पष्ट वक्तव्य सार्वजनिक गरेका छन्।

सजिलो समाधानविहीन द्वन्द्व

मध्यपूर्वमा रात पर्न लाग्दा, अब के होला भन्ने प्रश्न झनै जटिल बनेको छ। पटक-पटक प्रहारमा परे पनि इरानको नेतृत्व नझुकी लडिरहने प्रण दोहोर्याइरहेको छ। अमेरिका भने सैन्य कदम चाल्ने कि कूटनीतिक दबाब बढाउने भन्ने दोधारमा छ। इरानी र इजरायली नागरिकहरू, दुवैका लागि, अर्को दिनको हिंसाको छायाँमा सुरक्षाको खोजी जारी छ।

विश्वभरका नागरिकहरूले आ-आफ्नो सास रोक्दै, दुवै पक्षको दृढता, प्रविधि र मानवीय सहनशीलताको सीमा परीक्षण भइरहेका छन्—र, हरेक दिन बढ्दो जोखिमका बीच, बिनासर्त युद्ध चक्र कहिले रोकिएला भन्ने आशा मरेको छैन।