काठमाडौं र देशका विभिन्न स्थानमा जेनजी आन्दोलनको उग्र रुपले मुलुकको सत्ता संरचनालाई नै हल्लाइरहेको छ। सोमबारदेखि सुरु भएको प्रदर्शनमा राजधानीका संवेदनशील क्षेत्रदेखि नेताहरूका निवाससम्म प्रत्यक्ष प्रभाव परेको छ। राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र नेपाली कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउबाका घरमा तोडफोडसहित ठूलो क्षति भएको पुष्टि सरकारी स्रोतहरूले गरेका छन्। यसबीच, माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ को निवासमा आंशिक आगजनी र तोडफोड भएको विवरण पनि आएको छ।

प्रदर्शनकारीहरूको आक्रोश, सुरक्षा निकायको कठोर हस्तक्षेप, सामाजिक सञ्जाल बन्दी र सरकारी ढिलासुस्तीबीच मुलुक राजनीतिक द्वन्द्वको जोखिममा प्रवेश गरेको विश्लेषकहरू चेतावनी दिन्छन्। तर संकट समाधानका लागि उच्च राजनीतिक वृत्तमा ‘वर्तमान समाधान वृक्ष’ भनेर चिनिएको बहस सुरु भइसकेको छ, जसलाई सत्तारूढ गठबन्धनका शीर्ष नेताहरूले प्राथमिक कार्ययोजना बनाएका छन्। यस प्रस्तावमा पाँच प्रमुख बुँदाहरू छन् — गठबन्धन सरकारद्वारा विभिन्न तरिकाले जेनजी लाई सन्तुष्ट बनाउने, सुरक्षा संयन्त्रमा तत्काल सुधार वा पुनर्संरचना, योग्य व्यक्तिलाई सही अधिकारमा नियुक्त गर्ने, विदेशी शक्ति र समुदायबीच सन्तुलन कायम गर्ने, र आन्तरिक समस्यालाई तत्काल समाधानको मूल आधार मान्ने।

सत्तापक्षका एक वरिष्ठ सदस्यले नाम नखुलाउने सर्तमा भने, “यदि अहिले राजनीतिक नेतृत्वले निर्णायक र साहसी कदम चाल्दैन भने परिस्थिति नियन्त्रणबाहिर जान सक्छ। यही कारण यो ‘वर्तमान समाधान वृक्ष’लाई प्रधानमन्त्री ओली, कांग्रेस सभापति देउबा र माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड सबैले प्रारम्भिक सहमति जनाएका छन्।” तर स्रोतहरूले स्वीकार गरेका छन् कि सुरक्षा संयन्त्रको सुधार, विदेशी शक्ति सन्तुलन र युवापुस्तासँग विश्वास पुनर्स्थापना — यी चुनौतीहरू सहज छैनन्।

यसबीच, आन्दोलनकारीहरू सरकारप्रतिको अविश्वास हटाउन ठोस प्रतिवद्धता र कार्ययोजना सार्वजनिक गर्न माग गरिरहेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा आन्दोलनकारीहरूद्वारा प्रयोग गरिएको ह्यासट्याग #ReformNow #ListenGenZ विश्वव्यापी ट्रेन्डिङमा पर्न थालेको छ। काठमाडौंमा कर्फ्यू जारी रहे पनि संसद् क्षेत्र र प्रधानमन्त्री निवास वरपरको आवतजावत अझै कडाइका साथ नियन्त्रणमा राखिएको छ।

सरकारका प्रवक्ताले भने घटनाहरूमा क्षति र तोडफोडबारे विस्तृत विवरण संकलन भइरहेको बताएका छन्। तर जनआक्रोशको स्वरूप र नेतृत्त्वको निवासमा देखिएको प्रत्यक्ष आक्रमणले राजनीतिक स्थायित्व गम्भीर संकटमा पुगेको सन्देश दिइसकेको छ।

अब मुलुक निर्णायक मोडमा छ — ‘वर्तमान समाधान वृक्ष’ व्यवहारमा उतार्ने वा आन्दोलनलाई अझ भडकाउने। राजनीतिक नेतृत्व, प्रदर्शनकारी युवापुस्ता र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबीचको संवाद आगामी दिनमा नेपालको शक्ति समीकरण र भविष्यको दिशानिर्देश गर्ने देखिन्छ।