भारतीय गुप्तचरको खालिस्तानी अभियान: क्यानडाले खुलायो भारतको गोप्य योजना!
गत सोमबार क्यानडाको प्रहरीले एक सनसनीपूर्ण दाबी गर्दै भारत सरकारलाई सिख पृथकतावादीको हत्या र खालिस्तानी आन्दोलन समर्थकहरूलाई निसाना बनाउँदै आएको आरोप लगायो। क्यानडाको प्रहरीको यो बयान दुई देशबीचको पछिल्लो कूटनीतिक तनावलाई थप बल दिएको थियो, जसमा दुवै देशले एकअर्काका उच्च कूटनीतिज्ञलाई निष्कासन गरेका थिए। यस तनावको प्रमुख कारण भने क्यानडामा सिख पृथकतावादी नेता हरदीप सिंह निज्जरको हत्या थियो, जसलाई लिएर क्यानडाले भारतलाई प्रत्यक्ष रूपमा संलग्न भएको आरोप लगाएको थियो। भारतले यी आरोपहरूलाई हास्यास्पद भनेको छ र क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रूडोले आफ्नो देशको सिख समुदायलाई खुसी पार्न राजनीतिक खेल खेलिरहेको टिप्पणी गरेको छ।
खालिस्तानी आन्दोलन र भारत-क्यानडा सम्बन्ध
सिख पृथकतावादी आन्दोलन, जसले खालिस्तान नामक छुट्टै राज्यको माग गर्दै आएको छ, भारतका लागि संवेदनशील मुद्दा हो। सिख पृथकतावादीहरू, विशेष गरी खालिस्तानी समर्थकहरू, १९८० र ९० को दशकमा भारतमा ठूलो हिंसात्मक गतिविधिमा संलग्न थिए। यद्यपि, यो आन्दोलन पछिल्ला वर्षहरूमा कमजोर बनेको छ, तर यसको समर्थन अझै पनि भारतबाहिरका सिख समुदायहरूमा जीवित रहेको देखिन्छ, खास गरी क्यानडा, बेलायत, र अमेरिका जस्ता देशहरूमा।
निज्जरको हत्या भएको केही समयपछि भारत र क्यानडाको सम्बन्धमा बढ्दो तनाव देखिएको छ। क्यानडाले भारतलाई सिख पृथकतावादी नेताको हत्यामा संलग्न भएको आरोप लगाएको छ, जसले दुई देशबीचको कूटनीतिक सम्बन्धलाई थप बिगारेको छ। यो तनावले भारत र क्यानडाको व्यापार र अन्य द्विपक्षीय सम्बन्धहरूमा पनि गहिरो असर पार्न सक्छ। क्यानडाले भारतमाथि आपराधिक समूहहरूसँग सहकार्य गरेर खालिस्तानी समर्थकहरूलाई निसाना बनाउने गरेको आरोप लगाएपछि दुई देशबीचको मतभेद झन् गहिरिएको छ।
लरेन्स बिश्नोई: एक कुख्यात आपराधिक समूहको नेता
क्यानडाको प्रहरीको ताजा आरोपले विशेष गरी लरेन्स बिश्नोई समूहको नाम पनि जोडेको छ। लरेन्स बिश्नोई भारतीय अपराध जगतमा एक प्रमुख नाम हो, जसलाई पञ्जाब, हरियाणा, राजस्थान, र दिल्लीमा फैलिएको ठूलो आपराधिक गिरोहको प्रमुख मानिन्छ। उनको समूहलाई हत्या, हतियार र लागूपदार्थ तस्करी, फिरौती, र सेलिब्रेटीहरूलाई धम्क्याउने जस्ता अपराधमा संलग्न मानिन्छ। बिश्नोईको गिरोहले विशेष गरी क्यानडामा बसेका खालिस्तानी समर्थकहरूलाई लक्षित गरेको आरोप छ।
बिश्नोईको गिरोहका गतिविधिहरू क्यानडाबाट नियन्त्रित हुने विश्वास गरिएको छ। उनका सहायक गोल्डी ब्रारले क्यानडाबाटै 'रिमोट कन्ट्रोल'द्वारा गिरोहको सञ्चालन गर्ने गरेको कुरा प्रहरी अनुसन्धानबाट खुलेको छ। मूसेवालाको हत्यामा बिश्नोई र उनका सहयोगीहरू मुख्य आरोपी मानिएका छन्। सन् २०२२ मा पञ्जाबी गायक सिद्धू मूसेवालाको हत्याले बिश्नोईको नामलाई अझै कुख्यात बनायो। मूसेवालाको हत्या एक योजनाबद्ध अपराध थियो, जसमा बिश्नोई समूहको सिधा संलग्नता देखिएको थियो।
बिश्नोईको अपराध यात्रा
लरेन्स बिश्नोईको अपराध यात्राको सुरुवात चण्डीगढको विद्यार्थी राजनीतिबाट भएको थियो। सम्पन्न परिवारमा जन्मेका बिश्नोईले आफ्नो शिक्षामा उच्च दर्जाको संस्थामा अध्ययन गरे। उनले चण्डीगढको कलेजमा प्रवेश गर्दा नै आफूलाई विद्यार्थी राजनीतिमा घुलमिल गराए। उनको पैसा, शैली र हिम्मतले उनलाई लोकप्रिय बनायो। यद्यपि, जब उनले विद्यार्थी चुनावमा हार ब्यहोरे, त्यसपछि उनको हिंसात्मक संसारमा प्रवेश भयो।
प्रहरीका अनुसार, उनी नेताबाट अपराधी बनेका विद्यार्थी नेताहरूसँग सम्पर्कमा पुगे, जसले बिश्नोईलाई संगठित अपराधको संसारमा डोर्यायो। चाँडै नै, बिश्नोईको नाम क्याम्पसमा हुने झैझगडा, आगजनी, र गोलीबारीका घटनामा जोडिन थाल्यो। यद्यपि, उनको अपराधी जीवनको सबैभन्दा ठूलो क्षण सिद्धू मूसेवालाको हत्या थियो। यस हत्याले बिश्नोईलाई भारतभर कुख्यात बनायो। मूसेवालाको हत्या भएपछि बिश्नोईलाई जेलमा राखिएको छ, तर प्रहरीको भनाइ अनुसार उनी अझै जेलबाटै गिरोह सञ्चालन गरिरहेका छन्।
भारतीय र क्यानडेली प्रहरीको दृष्टिकोण
क्यानडाको प्रहरीका अनुसार, बिश्नोईको गिरोहको क्यानडामा पनि गहिरो प्रभाव छ। बिश्नोई र उनका सहयोगीहरूले क्यानडामा रहेका खालिस्तानी समर्थकहरूलाई लक्षित गर्ने योजना बनाइरहेको अनुसन्धानले देखाएको छ। क्यानडाले भारत सरकारलाई यस योजनामा सिधा संलग्न भएको आरोप लगाएको छ, जसले दुई देशबीचको सम्बन्धमा थप तनाव ल्याएको छ। क्यानडाको प्रहरीको यो दाबी भारतीय राजनीतिमा पनि ठूलो विवाद बनेको छ। भारतले क्यानडाको यो आरोपलाई पूर्ण रूपमा अस्वीकार गरेको छ र यसलाई राजनीतिक षड्यन्त्रको रूपमा हेरेको छ।
बिश्नोईको संगठित अपराध नेटवर्क
लरेन्स बिश्नोईको आपराधिक समूहलाई भारतका विभिन्न राज्यमा फैलिएको ठूलो नेटवर्कको रूपमा चिनिन्छ। पञ्जाब, हरियाणा, राजस्थान, र दिल्लीमा यस गिरोहको व्यापक उपस्थिति छ। बिश्नोईको गिरोहले मोटो रकम असुली, हत्याका योजनाबद्ध षड्यन्त्र, लागूपदार्थ तथा हतियार तस्करीजस्ता कार्यहरूमा संलग्न भएको भारतीय प्रहरीले जनाएको छ। यिनका सहायकहरू पनि विभिन्न अपराधमा जेल परेका छन्, तर यो गिरोह अझै सक्रिय रूपमा काम गरिरहेको विश्वास छ।
भारतीय प्रहरीले बिश्नोईको गिरोहलाई स्थानीय पप संस्कृति र चलचित्र उद्योगसँग पनि जोडेको छ। पञ्जाबको संगीत र चलचित्र उद्योगमा गिरोहले ठूलो प्रभाव जमाएको छ। बिश्नोईका सहायकहरू आपराधिक गतिविधिहरूमा संलग्न हुँदै चलचित्र निर्माता, गायक, र अन्य सेलिब्रेटीहरूलाई धम्क्याउने गरेका छन्।
बिश्नोईको अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्क
लरेन्स बिश्नोईको गिरोहको गतिविधि क्यानडासम्म फैलिएको छ भन्ने कुरा क्यानडाली प्रहरीले सार्वजनिक गरेको विवरणबाट प्रष्ट हुन्छ। गोल्डी ब्रार, जो क्यानडामा रहेका छन्, उनी बिश्नोईको सबैभन्दा ठूलो सहायक हुन् र क्यानडाबाटै गिरोहको गतिविधि नियन्त्रण गर्ने काम गर्छन्। गोल्डी ब्रारले क्यानडाबाट भारतमा रहेका खालिस्तानी समर्थकहरूलाई लक्षित गर्ने योजनामा संलग्न भएको क्यानडेली प्रहरीले आरोप लगाएको छ।
यो अन्तर्राष्ट्रिय अपराधको जालोले भारत र क्यानडाबीचको कूटनीतिक सम्बन्धलाई थप जटिल बनाएको छ। दुई देशबीचको व्यापार, शिक्षा, र कूटनीति क्षेत्रमा यस विवादको असर स्पष्ट रूपमा देखिएको छ।
क्यानडाको सिख समुदायको प्रतिक्रिया
क्यानडामा ठूलो संख्यामा सिख समुदाय बसोबास गर्छ। क्यानडामा रहेका सिखहरूलाई खालिस्तानी आन्दोलनको समर्थन गर्नेहरूले लामो समयदेखि आफ्नो मुद्दालाई अघि बढाइरहेका छन्। निज्जरको हत्यापछि क्यानडाको सिख समुदायमा ठूलो आक्रोश फैलिएको थियो। यस हत्यापछि क्यानडाको सिख समुदायले भारत सरकारविरुद्ध प्रदर्शनहरू गरेको थियो, जसले दुई देशबीचको तनावलाई थप बढाएको थियो।
सिख समुदायमा खालिस्तानको मुद्दा अझै पनि जटिल छ। केही सिखहरूले यस आन्दोलनलाई समर्थन गरे पनि धेरैले यसलाई अस्वीकार गर्छन्। यद्यपि, क्यानडाको सिख समुदायमा यो मुद्दा सधैं संवेदनशील रहँदै आएको छ, र यही कारणले गर्दा क्यानडामा राजनीतिक दलहरूले सिख समुदायलाई प्रसन्न पार्न विशेष ध्यान दिने गरेका छन्।
निष्कर्ष
लरेन्स बिश्नोई र उनको गिरोहको गतिविधिले भारत र क्यानडाबीचको सम्बन्धमा गहिरो असर पारेको छ। क्यानडाले भारतलाई खालिस्तानी समर्थकहरूलाई लक्षित गर्न बिश्नोई समूहको प्रयोग गरेको आरोप लगाएपछि दुई देशबीचको कूटनीतिक सम्बन्धमा ठूलो तनाव आएको छ।
