नेपाल बस्नै नसकिने देश बन्छ? डा. प्रसादको चेतावनी!
काठमाडौं। ‘डीक्लासिफाइड’ को पहिलो एपिसोडमा नेपाललाई विश्वगुरु बनाउन आर्थिक क्रान्ति पुस्तकका सह-लेखक डा. उमा शंकर प्रसाद सहभागी भएका छन्। यस विशेष अन्तरवार्तामा नेपाल आजका संस्थापक माधव गुरागाईं ले नेपालको अर्थतन्त्र, कल्किबादको अवधारणा, अमेरिकी नीतिहरू, तथा समाजमा देखिएको उपभोक्तावादी संस्कृतिबारे विस्तृत छलफल गरेका छन्।
कल्किबाद: नेपाल र विश्वका लागि नयाँ आर्थिक मोडल
डा. उमा शंकर प्रसाद त्रिभुवन विश्वविद्यालयका एसोसिएट प्रोफेसर, राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व सदस्य, तथा स्वास्थ्य बीमा बोर्डका पूर्व अध्यक्षहुन्। उनले सह-लेखक जय साह सँग मिलेर नेपालमा कल्किबाद (Kalkism) को स्थापनाको लक्ष्य राखेका छन्। उनका अनुसार, कल्किबाद एउटा नयाँ आर्थिक मोडल हो, जसले नगदरहित अर्थतन्त्र, समतामूलक समाज, तथा स्वास्थ्यकर जीवनशैली को अवधारणा बोकेको छ।
डा. प्रसाद भन्छन्, "नेपाल मात्र होइन, कल्किबादको अवधारणा विश्वभरि फैलिनुपर्छ। अहिलेको पूँजीवादी र उपभोक्तावादी प्रवृत्तिले मानव समाजलाई नष्ट गरिरहेको छ।"
"कोक, चिप्स, रक्सी, चुरोट खानेलाई डण्डा लगाउनुपर्छ!"
डा. प्रसादका अनुसार, खराब उपभोग्य बानीहरू ले संसारलाई बिगार्दै लगेका छन्। उनले कोक, चिप्स, रक्सी, चुरोटजस्ता वस्तुको अत्यधिक सेवनले समाजमा स्वास्थ्य समस्या, आर्थिक असमानता, तथा आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको विकासलाई अवरुद्ध गर्ने बताए।
उनले भने, "यदि हामीले अस्वस्थ खानेकुरा खान्छौं, महँगा कारहरू चढ्छौं, आध्यात्मिक र शारीरिक अभ्यासमा ध्यान दिँदैनौं, र गलत उपभोग्य वस्तुहरूलाई समर्थन गर्छौं भने, संसार जति नै विकसित भए पनि हाम्रो समाज अधोगतितर्फ जानेछ।"
डा. प्रसादले नेपाली जनतालाई स्वस्थ उपभोगको संस्कृति विकास गर्न र कल्किबादको विचारलाई आत्मसात् गर्न अपिल गरेका छन्।
"अमेरिकाले साँचो अर्थमा विश्वव्यापीकरणलाई स्विकारेमा सबै नेपालीलाई फ्री भिसा दिनुपर्छ"
डा. प्रसादले विश्वव्यापीकरण (Globalization) को आलोचना गर्दै भने, "यदि अमेरिका साँच्चै नै विश्वव्यापीकरणको अवधारणामा विश्वास गर्छ भने, अमेरिकी दूतावासले सबै नेपालीलाई निःशुल्क भिसा दिनुपर्छ।"
उनले थपे, "नेपालजस्ता देशका नागरिकहरूलाई अमेरिकामा काम गर्न स्वतन्त्र प्रवेश दिइनुपर्छ। यदि पूँजीलाई विश्वभर घुम्न दिने तर मजदुरलाई सीमित गर्ने हो भने, त्यो विश्वव्यापीकरण होइन, पूँजीवादी शोषण मात्र हो।"
"ट्रम्पको नीति नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाउने दिशामा"
डा. प्रसादका अनुसार, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका पछिल्ला नीतिहरूले नेपाल जस्ता देशहरूलाई दीर्घकालीन रूपमा आत्मनिर्भर बनाउनेछन्।
उनले भने, "ट्रम्पले विश्वव्यापीकरणको अन्त्य गर्दै स्थानियकरण (Localization) को दिशामा अघि बढिरहेका छन्। यदि नेपालले पनि यही नीति अपनायो भने, देश आर्थिक रूपमा आत्मनिर्भर बन्न सक्छ।"
उनका अनुसार, नेपालको दीर्घकालीन विकासका लागि कल्किबादको अवधारणा अत्यावश्यक छ, जसले स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्ने, नगदरहित अर्थतन्त्रलाई बढावा दिने, र समाजमा समतामूलक व्यवस्था ल्याउनेछ।
"नेपाल बस्नै नसकिने ठाउँ बन्छ यदि उपभोग बानी परिवर्तन भएन"
डा. प्रसादले चेतावनी दिएका छन् कि यदि हालको उपभोग बानी परिवर्तन गरिएन भने, नेपाल बासयोग्य ठाउँ रहँदैन।
उनका अनुसार, माछापुच्छ्रे हिमालको हिउँ पग्लनु, जलवायु परिवर्तनले प्राकृतिक प्रकोप निम्त्याउनु, तथा नयाँ रोगहरूको महामारी फैलिनु यसका प्रारम्भिक लक्षणहरू हुन्।
"यदि हामीले उपभोगको शैली परिवर्तन गरिएन भने, जलवायु परिवर्तन, महामारी, तथा प्राकृतिक प्रकोपका कारण नेपाल बस्नै नसकिने ठाउँ बन्छ।"
निष्कर्ष: नेपालको भविष्य र कल्किबाद
डा. उमा शंकर प्रसादले नेपाललाई आर्थिक रूपमा विश्वगुरु बनाउन कल्किबादको अवधारणालाई अंगीकार गर्नुपर्ने बताए। उनले नेपाली जनतालाई स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन, गलत उपभोग्य बानीहरू परित्याग गर्न, र आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको लागि योगदान दिन आग्रह गरे।
उनको विस्तृत विचार सुन्न नेपाल आजको युट्युब च्यानलमा ‘डीक्लासिफाइड’ अन्तरवार्ता हेर्न सकिन्छ।
DECLASSIFIED डीक्लासिफाइड डा. उमा शंकर प्रसाद कल्किबाद
