स्वास्थ्य

तन होइन, मन पहिले! मानसिक स्वास्थ्यबिना जीवन असन्तुलित!

तन होइन, मन पहिले! मानसिक स्वास्थ्यबिना जीवन असन्तुलित!

आज विश्वभर विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवस मनाइँदै छ, जसको उद्देश्य मानसिक स्वास्थ्यप्रति चेतना अभिवृद्धि गर्नु र समाजमा यस विषयलाई सामान्य जीवनका अनिवार्य अंगका रूपमा स्थापित गर्नु हो। सन् १९९२ देखि हरेक वर्ष अक्टोबर १० तारिखका दिन यो दिवस मनाइँदै आएको हो, जसले मानसिक सन्तुलनलाई शारीरिक स्वास्थ्यसँग बराबरको प्राथमिकता दिनुपर्ने सन्देश दिँदै आएको छ।

विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (WHO) का अनुसार, मानसिक स्वास्थ्यबिना मानवको समग्र स्वास्थ्य सम्भव छैन। यस वर्ष पनि उक्त दिवसले प्राकृतिक प्रकोप, युद्ध, महामारी वा अन्य सार्वजनिक स्वास्थ्य आपतकालजस्ता संकटमा परेका मानिसहरूलाई तत्काल मनोसामाजिक सहयोग र दीर्घकालीन परामर्श उपलब्ध गराउनुपर्ने आवश्यकता औंल्याएको छ।

संयुक्त राष्ट्रसंघले राजनीतिक नेतृत्व, सरकारी अधिकारी, स्वास्थ्यकर्मी, विद्यालयका शिक्षक, सामाजिक कार्यकर्ता र सामुदायिक संस्थाहरू सबैले मिलेर प्रत्येक व्यक्तिको मानसिक सशक्तिकरणका लागि साझा जिम्मेवारी निर्वाह गर्न आह्वान गरेको छ।

सङ्घका अनुसार मानसिक स्वास्थ्यलाई सामान्य संवादको विषय बनाउने र सामाजिक कलङ्क घटाउनेतर्फ ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्छ। “मन स्वस्थ भए तन पनि स्वस्थ रहन्छ” भन्ने सन्देशसहित, विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले सदस्य राष्ट्रहरूलाई मानसिक स्वास्थ्यलाई प्राथमिक स्वास्थ्य सेवासँग जोड्न आग्रह गरेको छ।

नेपालमा समेत सरकारी तथा गैरसरकारी क्षेत्र, विद्यालय र स्वास्थ्य संस्थाहरूले मनोसामाजिक परामर्श कार्यक्रम, सचेतना गोष्ठी र सांस्कृतिक अभिव्यक्तिमार्फत यो दिवस मनाइरहेका छन्। पछिल्ला वर्षहरूमा विशेष गरी महामारी, बेरोजगारी र प्रवासका कारण मानसिक असन्तुलनका समस्या बढिरहेका छन्।

विशेषज्ञहरूका अनुसार, समयमै परामर्श, परिवारको समर्थन र सामुदायिक सहानुभूति नै मानसिक स्वास्थ्य सुधारका आधार हुन्। विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवसले यही बोध पुनः उजागर गराउँदै मानिसबीच परस्पर समझदारी र सहानुभूतिको वातावरण सिर्जना गर्ने लक्ष्य लिएको छ।