दक्षिणपूर्वी एसियाको आगामी आसियान शिखर सम्मेलन ऐतिहासिक मोडमा पुगेको छ—थाइल्यान्ड र कम्बोडियाबीच लामो समयदेखि चल्दै आएको सशस्त्र तनाव अन्त्य गर्ने शान्ति सम्झौताको औपचारिक हस्ताक्षर यही सम्मेलनमा हुने भएको छ। आयोजक राष्ट्र मलेसियाका विदेशमन्त्री मोहम्मद हसनका अनुसार, सो कार्यक्रममा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प पनि सहभागी हुने निश्चित भएको छ।

विदेशमन्त्री हसनले मङ्गलबार क्वालालम्पुरमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा भने, “राष्ट्रपति ट्रम्प थाइल्यान्ड–कम्बोडिया शान्ति सम्झौतामा विशेष चासो राख्नु भएको छ र उहाँ व्यक्तिगत रूपमा सम्झौता साक्षीका रूपमा उपस्थित हुन चाहनुहुन्छ।” आसियान शिखर सम्मेलन अक्टोबर २६ देखि २८ सम्म मलेसियाको राजधानी क्वालालम्पुरमा हुने तय भएको छ।

थाइल्यान्ड र कम्बोडियाबीचको सम्बन्ध गत जुलाई महिनामा दशककै रक्तपातपूर्ण झडपमा परिणत भएको थियो, जसमा ४० जनाभन्दा बढीको मृत्यु र करिब तीन लाख नागरिक विस्थापित भएका थिए। दुबै देशले त्यसपछि पनि एकअर्कामाथि युद्धविराम उल्लङ्घनको आरोप लगाइरहेका थिए, तर पछिल्लो वार्ताले स्थायी शान्तिको दिशामा मोड ल्याएको देखिएको छ।

कम्बोडियाका प्रधानमन्त्री हुन मानेटले द्वन्द्व अन्त्यका लागि अमेरिकी नेतृत्वको सहयोगप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्दै राष्ट्रपति ट्रम्पलाई “नवीन कूटनीतिक पहलका कारण” नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि सिफारिस गरिएको बताएका छन्। उता, थाइल्यान्डका प्रधानमन्त्री अनुतिन चार्नविराकुलले गत हप्ता ट्रम्पबाट पत्र प्राप्त गरेको पुष्टि गर्दै “अमेरिकाले क्षेत्रीय स्थायित्वका लागि ठोस भूमिका खेल्न चाहेको” बताएका छन्।

विश्लेषकहरूले यस घटनालाई अमेरिकी कूटनीतिक रणनीतिको नयाँ अध्यायका रूपमा हेरिरहेका छन्—जहाँ वाशिङ्टनले चीनको प्रभाव बढ्दै गएको क्षेत्रीय राजनीति बीच पुनः सन्तुलन कायम गर्ने संकेत दिएको छ। आसियान सम्मेलन अब केवल आर्थिक सहयोगको मंच नभई, एशियाली भू–राजनीतिमा शान्ति, सन्तुलन र साझेदारीको पुनः परिभाषा गर्ने मञ्च बन्ने अपेक्षा गरिएको छ।