नेपालमा ट्रम्पको आदेशपछि सात अमेरिकी सहयोग प्राप्त परियोजना रोकिए
काठमाडौं - अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नीतिले विकासशील देशहरूको विदेशी सहायता निर्भरता घटाउने र आत्मनिर्भरता बढाउने संकेत गरिरहेका छन्। नेपालमा अमेरिकी सहयोगमा सञ्चालन भइरहेका सातवटा परियोजना राष्ट्रपति ट्रम्पको आदेशपछि अस्थायी रूपमा रोकिएका छन्। यसले प्रारम्भिक रूपमा असर गरे पनि दीर्घकालीन रूपमा नेपाललाई आत्मनिर्भरतातर्फ उन्मुख गराउन सहयोग पुर्याउने विश्लेषण गरिएको छ।
नेपालले अहिलेसम्म विदेशी सहयोगमा भर पर्नुपर्ने बाध्यता बेहोर्दै आएको छ। विदेशबाट आएको सहयोगमा निर्भर रहनु माछा खानुजस्तै हो, जसलाई अरूले उपलब्ध गराइरहेका छन्। तर, राष्ट्रपति ट्रम्पको यो नीतिले नेपाललाई माछा खानेभन्दा पनि आफैं माछा मार्ने सीप सिक्नुपर्ने सन्देश दिएको छ। स्थानीयकरणलाई प्रवर्द्धन गर्ने यस नीतिले नेपाललाई आफ्नै स्रोत र क्षमता विकास गर्न दबाब सिर्जना गर्नेछ।
सात रोकिएका अमेरिकी परियोजनाहरू
नेपालको अर्थ मन्त्रालयका अनुसार राष्ट्रपति ट्रम्पको आदेशपछि ९० दिनका लागि रोकिएका परियोजनाहरू निम्नानुसार छन्:
- शिक्षा परियोजना – नेपालका विद्यालय तथा शैक्षिक सुधारमा केन्द्रित
- स्वास्थ्य परियोजना – मातृ तथा शिशु स्वास्थ्य सुधार तथा अन्य स्वास्थ्य सेवा विस्तार
- कृषि परियोजना – ग्रामीण भेगमा कृषि उत्पादकत्व सुधार तथा किसानहरूको सशक्तिकरण
- तथ्यांक परियोजना – सरकारी नीतिहरूको लागि आवश्यक तथ्यांक संकलन तथा व्यवस्थापन
- प्रदेश तथा स्थानीय प्रशासन सुदृढीकरण परियोजना – स्थानीय सरकारहरूलाई प्रभावकारी बनाउने योजना
- जैविक विविधता संरक्षण परियोजना – नेपालका वन्यजन्तु तथा जैविक विविधता जोगाउने कार्य
- जलवायु परिवर्तन तथा वातावरणीय परियोजना – नेपालमा जलवायु परिवर्तनको प्रभाव न्यून गर्न विभिन्न कार्यक्रम
यी परियोजनाहरू अस्थायी रूपमा रोकिए पनि दीर्घकालीन रूपमा नेपालले आफ्नै स्रोतसाधनको प्रयोग गर्दै आत्मनिर्भर बन्ने अवसर प्राप्त गर्नेछ। विदेशी सहायता रोकिएपछि सरकार र निजी क्षेत्रले राष्ट्रिय स्रोतहरू परिचालन गरी शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, तथा अन्य क्षेत्रमा लगानी बढाउनु आवश्यक देखिन्छ।
नेपालका अर्थशास्त्रीहरूका अनुसार राष्ट्रपतीय नीतिले वैश्वीकरणको सट्टा स्थानीयकरणलाई बढावा दिँदै नेपाललाई आत्मनिर्भरतातर्फ लैजान सक्नेछ। नेपालका नीति निर्माताहरूले अब विदेशी अनुदान र ऋणको विकल्प खोज्दै स्वदेशी उत्पादन र उद्यमशीलतालाई प्रवर्द्धन गर्नु अपरिहार्य छ।
राष्ट्रपति ट्रम्पको यो नीति नेपालको लागि चेतावनीमात्र होइन, अवसर पनि हो। अब नेपाललाई अरूको भर नपरी आफ्नै खुट्टामा उभिनुपर्ने समय आएको छ।
डोनाल्ड ट्रम्प
