नेपालको ऊर्जा ‘कमाण्ड सेन्टर’मा यूरोपको प्राविधिक चमत्कार: लोड डिस्प्याच केन्द्रबाट उज्यालो भविष्यतर्फ यात्रा!
यूरोपेली संघ (EU) को नेपालको उच्चस्तरीय भ्रमण (#EUinNepal) को दोस्रो दिन मे २० मा नेपाल विद्युत प्राधिकरण (NEA) को लोड डिस्प्याच सेन्टरमा सुरु भयो। यो केन्द्र नेपालको सम्पूर्ण ऊर्जा प्रणालीको 'मस्तिष्क' मानिन्छ। EU प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुखहरूलाई NEA का महाप्रबन्धक श्री हितेन्द्र देव शाक्यले स्वागत गरे र EU, KfW र युरोपेली लगानी बैंक (EIB) को सहकार्यले कसरी नेपालको ऊर्जा प्रसारण संरचना सुदृढ र ग्रिड आधुनिक बनाएको छ भन्नेबारे जानकारी गराए।
स्यूचटारस्थित लोड डिस्प्याच सेन्टरले देशभरको विद्युत उत्पादन, प्रसारण, र वितरणलाई वास्तविक समयमै नियमन र सञ्चालन गर्छ। EU प्रतिनिधिहरूले SCADA प्रणाली र स्मार्ट ग्रिड प्रविधिको प्रयोग हेरे, जसले ग्रिडको स्थायित्व र कार्यक्षमता सुधार गरेको छ।
EU को Global Gateway पहलअन्तर्गत चिलिमे–त्रिशुली २२० के.भी. प्रसारण लाइन विस्तारमा ६५ मिलियन यूरोभन्दा बढी लगानी गरिएको छ। यो परियोजनामा २८ किमी लामो डबल–सर्किट लाइन, चिलिमे र त्रिशुलीमा सबस्टेसनहरू, तथा ग्रामीण विद्युतीकरणको लागि संरचना निर्माण समावेश छ। यसमा KfW को €१४ मिलियन अनुदान, EIB को €२५ मिलियन ऋण र अन्य EU लगानीहरू समावेश छन्।
EU प्रतिनिधिहरूले नेपालको प्रयासको प्रशंसा गरे र ग्रिड बलियो बनाउनु प्रविधिगत नोक्सानी घटाउन, सीमा पार व्यापार सहज बनाउन र ऊर्जामा आत्मनिर्भरता हासिल गर्न आवश्यक भएको बताए। हाल नेपालको प्रसारण लाइन झन्डै ६,५०० किमी पुगेको छ, जसले जलविद्युतको उपयोग र निर्यातमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दैछ।
लोड डिस्प्याच केन्द्रमा कार्यरत ईन्जिनियरहरू र उपस्थित कूटनीतिज्ञहरूले सकारात्मक प्रतिक्रिया जनाए। श्री शाक्यले भने, “लोड डिस्प्याच सेन्टरको डिजिटल रूपान्तरण र स्मार्ट ग्रिडको विस्तारले सेवा विश्वसनीय बनाएको छ र पूर्वाधार थप सबल बनेको छ।”
अन्ततः, लोड डिस्प्याच सेन्टरमा सम्पन्न दोस्रो दिनले भौतिक पूर्वाधार मात्रै होइन, नेपालको आकांक्षा र युरोपेली साझेदारीबीचको सहकार्यलाई पनि उजागर गर्यो, जसले नेपाललाई आधुनिक ऊर्जा प्रणालीतर्फ अघि बढ्न थप प्रेरणा दिएको छ।
